Pioniers in teelt op water

De Brabantse ondernemer vertelt het even later in de ruime kantine zijn bedrijf De Kruidenaer, dat hij leidt met zijn vrouw Jacqueline. Hij doet vooral alles wat met de teelt te maken heeft. Zij doet onder andere de administratie en de handel. Monden was eerst verrast door de nominatie voor de ZLTO Initiatiefprijs. ‘Hier doen wij het niet voor. Het gaat bij ons om één ding: de beste basilicum telen. Daar zijn we dag en nacht mee bezig.’ Maar na een paar dagen ging hij het toch wel heel leuk vinden.
De genomineerde kruidenteler heeft een kwekerij van 25 hectare met 1 hectare tunnelkas en 4 hectare glas. In die kas kweekt hij 1 hectare basilicum op water. Volgend jaar breidt hij de waterteelt onder glas uit met 1 hectare munt. Buiten teelt hij meer dan 26 soorten kruiden, van dille tot chocolademunt.
Monden is een pionier in teelt op water. Hij werd in 2011 op het spoor gezet door Frans Verwer, toen van ZLTO Projecten. Samen met een onderzoeker van Proeftuin Zwaagdijk gingen ze aan de slag. Februari 2013 gingen de eerste planten in de eigen vijver. Stapje voor stapje kregen ze de teelt steeds beter in de vingers.
Monden deed allerlei tests om de teelt te optimaliseren. Maar een ‘toevallige’ ontmoeting op de beurs GreenTech in Amsterdam zorgde voor de doorbraak. Hij liep daar een tuinder tegen het lijf die ook kruiden op water teelt, niet in Nederland, maar in het buitenland. Monden: ‘Ik zei brutaalweg: ‘Dan kom ik een keer kijken.’ Dat was oké.’
Na dat bezoek was het echtpaar Monden helemaal om. ‘Hij deed al wat ik wilde. Wij hadden zelf ook testen gedaan, maar we boekten te weinig vooruitgang. Voordat we weer thuis waren, hadden we het al besloten: zo gaan wij het ook doen.’
De ondernemers schaalden de teelt op water in de kas flink op, van enkele honderden meters naar 1 hectare basilicum.
Teelt op water is niet helemaal nieuw. In de glasgroenteteelt zijn eerder pogingen gedaan. De laatste jaren doet vooral PPO veel onderzoek, onder andere bij vollegrondsgroenten. Een belangrijke reden daarvoor is dat teelt op water nauwelijks emissie kent van meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen.
Monden heeft voor zijn bedrijf de voordelen laten onderzoeken door studenten van HAS Hogeschool in Den Bosch. Er zijn met teelt op water forse reducties mogelijk in het gebruik van water, potgrond, energie en gewasbeschermingsmiddelen. Tot nu toe bestaat de gewasbescherming alleen uit plantversterkers.

Kwaliteit boven opbrengst

Bij de innovatieve ondernemer gaan kwaliteit en smaak boven opbrengst. ‘Het gaat niet om het laatste onsje. Dat geeft vaak meer werk of een mindere kwaliteit. Het gaat om een mooi product waar we weinig werk van hebben met oogsten en inpakken.’
Teelt op water is op meer punten beter stuurbaar dan teelt in de grond, maar dat heeft zijn grenzen. ‘Je haalt geen kruiden uit de muur’, zegt Monden. ‘Dat vergeten mensen wel eens.’
Samen met zijn teeltchef is Monden dag en nacht bezig om de teelt op water en de logistiek daaromheen stapje voor stapje naar een hoger plan te brengen.
De Kruidenaer heeft diverse grote afnemers: supermarkten, horeca en fabrikanten. Voor hen maakt het niet uit of het product in water of in grond groeit, zegt Monden, als de kwaliteit maar goed is. De kruidenoogst van overdag ligt ‘s avonds in het distributiecentrum van de supermarkt en meestal in de loop van de volgende dag in de winkel.
De ondernemer merkt dat hij met teelt op water nu ‘met vallen en opstaan’ op het goede spoor zit. ‘Maar we zijn er nog niet.’