PCR-virustoets staat ter discussie

Door het hoge percentage afkeuringen in de nacontrole staat de PCR-toets op viruszieke knollen ter discussie. Gerlof Bergmans uit Wijnaldum verdiepte zich in de toets en denkt dat een groot percentage partijen ten onterechte wordt afgekeurd of gedeclasseerd.

De stelling van Gerlof Bergmans, zoon van een pootgoedteler, is het gemakkelijkst toe te lichten met een voorbeeld. Stel, een partij is met klasse E uit de veldkeuring gekomen. In het standaard PCR-monster van 200 knollen zijn twee van de vier reacties positief. Het normenblad van de PCR-toets laat zien dat de verwachte virusbesmetting in het monster 1,4 procent is met een spreiding van 0,1 tot 5,3 procent bij een zekerheid van 95 procent. De grenswaarde van klasse E voor virus is 1,2 procent. Volgens het normenblad wordt de partij dus verlaagd naar klasse A (met norm 5 procent).
Bergmans heeft er moeite mee dat de partijen die in werkelijkheid tussen de 0,1 en 1,2 procent virusbesmetting bevatten ten onterechte worden verlaagd. De 'foute conclusie' uit de PCR-toets richting de teler kan volgens Bergmans tot 40 procent van de partijen betreffen.
Hij denkt dat de normstelling vooral is ingestoken op maximale zekerheid voor de afnemers. Hij vindt dit niet terecht. 'Als een partij de veldkeuring al heeft doorstaan, zou de normstelling voor de nacontrole best wat meer op de hand van de teler mogen zijn. Waar is de veldkeuring anders voor?'
Ton Stolte, manager operations bij de NAK, meldt dat er dit jaar meer vragen over de virustoets worden gesteld dan eerdere jaren. In 2014 leidde de PCR-toets tot ongeveer veertig aanvullende onderzoeken, dit jaar zijn het er al bijna driehonderd.
Gezien de voortgang van de nacontrole zou de teller wel eens op vijfhonderd herkeuringen kunnen uitkomen. Afgelopen dinsdag waren er op het moment dat de nacontrole net over de helft was 15,4 procent verlagingen. In de drie voorgaande jaren, 2012, 2013 en 2014, schommelde dat percentage rond de 7.
Stolte deelt de mening van Bergmans niet. Hij stelt dat Bergmans vooral redeneert vanuit het monster, terwijl het de NAK juist gaat om de voorspellende waarde voor de hele partij.

Voorspellende waarde

'Onze toets is opgezet volgens erkende normen van ISTA (International Seed Testing Association) voor dit soort onderzoek. Bij één, twee en drie reacties is die voorspellende waarde voldoende. Alleen bij vier positieve reacties hebben we te maken met een grote onnauwkeurigheid en is de voorspellende waarde te gering. Dat was bekend en is destijds een bewuste keuze geweest bij de invoering van de PRC methode.'
Bij vier positieve reacties dreigt afkeuring en biedt de NAK een aanvullend (en kosteloos) onderzoek aan om een betrouwbaarder uitspraak over het monster te kunnen doen. Er worden dan vierhonderd knollen extra getoetst. De uitkomsten van de eerste keuring en het aanvullende onderzoek worden samen beoordeeld volgens het normenblad bij een monster van zeshonderd knollen.
Stolte bevestigt desgevraagd dat de iets strengere normen sinds de introductie van de PCR-toets zijn ingegeven door afnemersbelangen.

Betaling

Heronderzoeken bij verlaging zijn nu voor kosten van de teler. Bergmans vindt dat herbemonstering bij verlaging ook gratis moet zijn als niet met zekerheid (95 procent significantie) gezegd kan worden dat de partij te veel virus bevat voor de klasse die het heeft.
'Het is onterecht dat de individuele teler opdraait voor de hoge kosten van herbemonstering als door ruis in de toets de partij ten onrechte wordt verlaagd of afgekeurd', verwoordt de pootgoedtelerszoon zijn mening.
Als de kosten daarvoor te hoog zijn, mag van Bergmans het nut van de nacontrole aan de kaak worden gesteld. 'De belangen zijn te groot om af te laten hangen van een toets met een grote mate van willekeur', is zijn mening.
Stolte stelt dat er in elk onderzoek een kans bestaat dat ten onrechte wordt afgekeurd of ten onrechte wordt goedgekeurd. 'Dat was met de Elisa-toets zo, en dat is met PCR ook zo.' Toetsing kan altijd nauwkeuriger door vooral grotere monsters te nemen. 'Maar de kosten lopen dan navenant op. Ik vraag me af of de sector daartoe bereid is.'
De uitkomsten van de PCR-virustoets zullen ook aan de orde worden gesteld tijdens de telerbijeenkomsten komende winter.

Lees ook

Marktprijzen

Meer marktprijzen

Laatste nieuws

Nieuwste video's

Kennispartners

Meest gelezen

Nieuw op MechanisatieMarkt.nl

Meer advertenties

Vacatures

Weer

  • Vrijdag
    14° / 7°
    70 %
  • Zaterdag
    15° / 7°
    70 %
  • Zondag
    15° / 5°
    20 %
Meer weer