‘Wild zwijn is gezamenlijk probleem’

Bart BostersDeze ontwikkeling heeft tot een unieke situatie geleid in de jagerswereld. Jagers die, als het nodig is, op elkaars terrein wilde varkens bestrijden. Opmerkelijk, want doorgaans zijn de grenzen van een jachtgebied heilig. Ook hier breekt nood uiteindelijk wet. Daarnaast doen de jagers een financieel appèl aan de boeren en aan de provincie.
Tot drie jaar geleden had niemand nog een wild zwijn gezien in het gebied van Wildbeheereenheid (WBE) Grenskant, waarvan Stassen de secretaris is. Het werkgebied van de WBE ligt ten zuiden van Weert en is 8.500 hectare groot. ‘We vroegen ons af of het wel een zwijn was, dat we hadden gespeurd, tot er een werd geschoten. Vorig jaar schoten we er zeven en dit jaar al 62.’
Het aantal zwijnen stijgt exponentieel en de opmars lijkt niet te stuiten. Het idee van de twee leefgebieden – Meinweg en Meerlebroek – en een nul-optie voor de rest van Limburg blijkt opnieuw een utopie.
‘Die nul-optie is onhaalbaar, al zet je het leger in. Zeker niet wanneer je bedenkt dat natuurgebied Kempen-Broek, dat deels in het werkgebied van de WBE ligt, er de laatste jaren vele hectaren bij heeft gekregen. Grotendeels natte natuur; dat is niks voor het klein wild, maar ideaal voor wilde zwijnen.’

Schadebeperking

‘We moeten ermee leren leven dat het wilde zwijn onder ons is. Wat ons rest, is het beperken van de schade’, stelt Stassen. Sinds de nieuwe Flora- en faunawet uit 2002 is de jager niet meer wettelijk aansprakelijk voor de wildschade in zijn jachtgebied. Toch willen de jagers de grondgebruikers in het gebied helpen. ‘Ons streven is de schade terug te brengen naar een voor de boeren aanvaardbaar niveau. Het kan niet zo zijn dat de rekening voor alle ellende alleen op het bordje van de boer belandt.’
Om het wildbeheer effectief uit te voeren, kozen de jagers van WBE Grenskant voor een bijzondere aanpak. ‘Niet alle jagers hebben ervaring met het bejagen van zwartwild en het is nou eenmaal niet een probleem van één jachtveld; het is een macroprobleem. Onze jagers treden met elkaars toestemming op in alle gebieden van de WBE’, legt Stassen uit.
Een succesvolle aanpak, getuige de 62 geschoten zwijnen dit jaar, maar ook een kostbare en tijdrovende. Daarom vragen de jagers steun van overheid, boeren en natuurbeherende instanties. ‘Het is een zaak van ons allemaal.’
Goed wildbeheer kan aardig in de papieren lopen. ‘Omdat we daar moeten zijn waar de zwijnen zitten, hebben we mobiele hoogzitten op onderstellen van paardentrailers gelast. Zo’n vijftien stuks à 750 euro. We moeten investeren in wapentuig en dan heb ik het niet eens over de wapens en kogels, maar vooral over nachtzichtapparatuur. Eén setje kost al gauw 5.000 euro. Tenslotte moet je over een terreinwagen beschikken.’
Daarnaast kost het schieten van één zwijn zo’n 80 uur, want nog voor er één schot is gelost, zijn de jagers bezig met onder meer monitoring, communicatie met buurjagers, het ophangen van wildcamera’s en het plaatsen van hoogzitten. ‘Dat is allemaal niet erg’, vindt Stassen. ‘Want jagen is een ‘way of life’, niet zomaar een hobby.’ Echter, een beetje steun zou volgens hem geen overbodige luxe zijn.
Jagers betalen boeren jachthuur. Ze betalen, zoals het in de overeenkomst staat, voor het genot van de jacht. ‘Het genot wordt echter steeds minder en het schadeprobleem groter. Mijn idee is dat de boer meer heeft aan een jager die goede schadeservice levert, dan aan een jager die braaf elk jaar een paar tientjes jachthuur komt betalen.’

Samen

Boeren kunnen de jagers ook op andere manieren helpen. ‘Door in de maïs schietstroken vrij te houden of op percelen, waar bijvoorbeeld granen hebben gestaan, gele mosterd in te zaaien en dat zo lang mogelijk te laten staan. Dat lokt de zwijnen uit hun schuilplaatsen.’
Stassen is ervan overtuigd dat provincie, natuurbeheerders, boeren en jagers één doel hebben. ‘Daar moeten we samen naartoe en daar moeten we dan ook samen in investeren. Of dat nou het afzien van de jachthuur is, een aanschafpremie voor materiaal, of een hoop vrije tijd.’
‘Bovendien zijn we als jagers ook niet te beroerd er geld in te steken, maar een gedeeld probleem vraagt om een gedeelde oplossing.’