Wie beschermt de waarde van vlees?

Dick VeermanDierwelzijnsorganisatie Wakker Dier publiceerde een rapport waarmee ze zegt aan te tonen dat de concurrentie tussen supermarktorganisaties zorgt voor dierenleed. De rol van vleesaanbiedingen bij het verleiden van consumenten, zou de oorzaak zijn.
‘Niemand beschermt de waarde van vlees’ zegt de organisatie, die een oorzakelijk verband suggereert tussen de concurrentiestrijd tussen slechts vijf Nederlandse inkooporganisaties (Ahold, Jumbo, Superunie, Aldi en Lidl) en de steeds grotere stallen waarin dieren steeds sneller en goedkoper moeten groeien. Ook zegt de organisatie dat het aantal kiloknallers ‘de pan uitrijst’.
Begin dit jaar toonde Foodlog aan dat die conclusie geheel voor rekening van Wakker Dier komt. Op basis van marktcijfers van marktonderzoeksbureau GfK kunnen andere conclusies worden getrokken. Eveneens toonde Foodlog bij herhaling aan dat Nederlands varkens- en kippenvlees voor 60 tot 80 procent voor de export wordt geproduceerd. Het is dan ook niet terecht steeds te wijzen op de rol van Nederlandse supermarkten als de uitsluitend verantwoordelijken voor de lage kosten waartegen consumenten vlees kunnen kopen.
Wakker Dier schrijft: ‘De klant is opgevoed met vleesaanbiedingen en vindt het inmiddels normaal dat vlees (te) goedkoop wordt verkocht. Maar het is niet goedkoop: de lage prijzen worden betaald door de dieren, de boeren en door de maatschappij.’
Dat is een feitelijk en correct punt. Wie een te groot aanbod creëert -zoals Foodlog tijdens het vleesdebat concludeerde met alle ketenspelers op het podium- en dieren zo efficiënt mogelijk zoveel mogelijk kilo’s vlees laat aanzetten, zorgt voor lage prijzen en laat die prevaleren boven welzijn.
Voor dat effect kunnen Nederlandse supers niet verantwoordelijk worden gehouden. Het welzijn in Nederlandse stallen is opgeschroefd tot boven de normen zoals die in de EU gelden. De extra kosten daarvan zijn slechts voor het geringe deel van onze binnenlandse consumptie terug te halen.
Daardoor zit de boer met een kostenprobleem van jewelste. Dat is een gevolg van het onjuiste geluid dat steeds wordt geventileerd. Daardoor worden ook de stallen steeds groter. Grotere productie-eenheden zorgen immers voor lagere kosten om de extra welzijnseisen te kunnen financieren als die niet via consumentenprijzen terug te halen zijn. En dat leidt vervolgens tot een overaanbod, dat de prijzen in de markt weer verder laat dalen.
Omdat die werkelijkheid lastig te communiceren valt, kiest Wakker Dier voor een tv-campagne die simpelweg de Nederlandse supers als verantwoordelijke aanwijst.
Het is tijd om ons te realiseren dat Nederlandse supers -zelfs als we hen door deze campagne definitief tot de hel veroordelen- het dieren- en boerenleed zoals we dat maatschappelijk meer en meer zijn gaan ervaren, niet kunnen oplossen.

Minder maken

De vraag luidt dan ook welke campagnes wel effectief zijn om vlees op waarde te laten schatten en die waarde te realiseren in de winkelschappen. Op die vraag is maar 1 antwoord: veel minder maken. De boer kan zo de waarde van vlees en zijn eigen inkomen beschermen.