Druppelirrigatie: meer dan water geven

Het pilotproject werd dinsdag bekeken op vier locaties: bij Hans van der Heijden in Vledder (lelies), op landgoed Scholtenszathe in Klazienaveen (consumptieaardappelen), bij René Speelman in Eerste Exloërmond (uien) en bij Erik Emmens in Zeijen (zetmeelaardappelen).
Van der Heijden ziet opvallende verschillen tussen wel of geen druppelirrigatie: ‘Als het maar even droog is, wordt bij één soort lelies snel het onderste blad droog en valt het af. Dat is een triest gezicht. Die soort staat toevallig op het perceel met druppelirrigatie. Alle bladeren zitten er nog aan en dat is bijzonder.’
De lelieteler heeft acht bedden van 1,80 meter breed met twee slangen per bed en dertig bedden met drie slangen per bed. ‘Het is een kostenafweging. We kijken of we met twee slangen hetzelfde effect is te bereiken. Als je achterloopt met water geven, zijn twee slangen te krap.’
Druppelirrigatie biedt mogelijkheden om tweejarige lelies te beschermen tegen nachtvorst. ‘Met druppelirrigatie kun je de temperatuur snel 4 à 5 graden Celsius omhoog brengen. Daarmee kun je nachtvorst en een schadepost van snel 20.000 euro voorkomen’, zegt Van der Heijden.
Bij het uitgraven van enkele planten blijkt dat bij twee slangen overal in het bed wortels zitten. ‘Twee slangen lijken genoeg’, luidt de voorzichtige conclusie van Sigrid Arends van DLV Plant. Voor nachtvorst en/of stuifbestrijding kan een bed met drie slangen voordelen bieden. Nachtvorstbestrijding kan door een hele nacht te druppelen en maar 5 millimeter water te geven.
Dirk Mestemaker, de bedrijfsopvolger van Van der Heijden, ziet nog meer voordelen. ‘Met een haspel geef je meer water in één keer en neemt de kans op stikstofuitspoeling toe. Tegelijk neemt de haspel het laatste hoekje niet mee, druppelirrigatie wel. Bij druppelirrigatie zitten de bollen egaler in de grond en is het rooien makkelijker.’

Consumptieaardappelen

Op Scholtenszathe in Klazienaveen, een landgoed van zo’n 1.000 hectare, ligt druppelirrigatie met en zonder bemesting in een perceel Fontana consumptieaardappelen voor Lamb Weston/Meijer. Tijdens de droogte draaide de installatie 16 uur per dag en werd 8 millimeter water gegeven.
Directeur Gert-Jan Heidemans van Scholtenszathe ziet met druppelirrigatie mogelijkheden om de aardappelen aan het infuus te leggen. ‘Je kunt met een minimale input aan water en meststoffen de meeste tonnen eindproduct krijgen.’
De vochttoestand en de temperatuur van de bodem zijn van belang bij de knolzetting. Het zijn vooral de kwaliteitsaspecten die Heidemans bij druppelirrigatie aanspreken. ‘Met druppelirrigatie kun je de rug wat kouder houden. Dat is belangrijk als je weet dat poederschurft vooral ontstaat bij temperaturen boven 20 graden Celsius.’
Vorig jaar bleek dat verschillen in het begin van het groeiseizoen later weer bijtrekken en het opbrengstverschil minder groot is dan verwacht. ‘De kunst is om met druppelirrigatie de voorspong vast te houden. Het is een leerproces’, zegt Arends.
Dat het een leerproces is, blijkt ook bij akkerbouwer René Speelman, waar vorig jaar in uien achteraf gezien verkeerde slangen hebben gelegen. Het gewas werd daardoor geel. Dit jaar liggen er slangen met kleinere gaatjes en is de afgifte per minuut minder. Op het oog is duidelijk een verschil te zien tussen met (0,25 hectare) en zonder irrigatie.
Toch is Speelman niet enthousiast. ‘Druppelirrigatie is niet mijn systeem. Het is een redelijk bewerkelijk systeem. Je legt het in het voorjaar aan, terwijl je niet weet of je het nodig hebt. Bij het verwijderen van de slangen trek je de uien los uit de grond en dat geeft verlies. Maar als het goed geld oplevert, moet je het doen.’

Ziektedruk

Bij Speelman liggen steeds twee slangen in een bed met vier rijen uien. Dit jaar is tot nu toe zo’n 40 millimeter water gegeven. Op een ander deel van het perceel gebruikt de akkerbouwer een regenhaspel. ‘Met druppelirrigatie blijft het gewas droog. Dat is een voordeel, ook al is de ziektedruk hier niet hoog.’
Bij Emmens in Zeijen ligt de druppelirrigatie in zetmeelaardappelen en als proef in een klein stukje soja. Zelfs een leek kan zien waar de druppelirrigatie ligt. Het zijn wel relatief laagsalderende gewassen waarbij je niet snel denkt aan druppelirrigatie. ‘In het kader van de pilot doen we het om ervan te leren’, geeft Arends aan.
De uitvoering van het pilotproject gebeurt in samenwerking met DLV Plant, Broere Beregening, Revaho/Netafim, Yara, Agrometius, RMA en Lamb Weston/Meijer (LWM). Provincie Drenthe, de waterschappen Hunze en Aa’s, Reest en Wieden en Vechtstromen en het ministerie van Economische Zaken financieren het project.