Beter naar de voedselbank dan de stort

De twee vertellen over hun werk in het distributiecentrum (DC) van de voedselbanken in Arnhem. Aan de andere kant van de deur is het een drukte van belang. Plaatselijke voedselbanken halen deze ochtend hun wekelijkse bestellingen op.
Het DC in Arnhem is opgezet door de Rotary. Veel vrijwilligers hadden eerder een loopbaan in het bedrijfsleven. Zo laadt een 82-jarige ex-directeur van een multinational vanochtend met een heftruck het ene bestelbusje na het andere. Op zijn 80ste haalde hij zijn heftruckrijbewijs.

ZLTO Rijk van Nijmegen

Aan tafel zit ook Arno Roelofs. De voormalige varkenshouder is bestuurslid van ZLTO Rijk van Nijmegen. De afdeling profileert zich op maatschappelijk vlak, zoals met het uitdelen van eten en drinken tijdens de Vierdaagse van Nijmegen. Het overschot daarvan gaat al naar de voedselbanken in Groesbeek en Wijchen-Beuningen.
Het bestuur wilde wel eens weten hoe de voedselbanken werken en of leden daar wat voor kunnen betekenen. ‘Als boeren en tuinders verdienen we een eerlijke prijs voor het voedsel dat we produceren’, zegt Roelofs. ‘Tegelijk zien we dat veel mensen problemen hebben. We willen kijken of er een win-winsituatie mogelijk is.’
De voedselverwervers wijzen op de vele mensen die in armoede leven, terwijl tegelijk in Nederland jaarlijks 1,4 tot 2,5 miljoen ton voedsel wordt verspild.
In Nederland leven 664.000 huishoudens onder de armoedegrens. Vorig jaar is dat aantal sterk gegroeid. Mensen kunnen voedselpakketten krijgen als hun netto besteedbaar inkomen voor dagelijkse uitgaven lager is dan 2,74 euro per dag. Zo’n 37.000 huishoudens zitten daar onder.
Houdbaar en verpakt voedsel vormt vanouds de hoofdmoot van de voedselpakketten die via 510 uitgiftepunten wekelijks naar de klanten gaan. De aanvoer komt vooral van supermarkten en voedselverwerkende bedrijven, maar de voedselbanken zouden graag meer vers voedsel ontvangen. Ze hebben vooral belangstelling voor niet verkoopbare verse producten van boeren en tuinders.
‘Er zit nu te weinig vers voedsel in de voedselpakketten’, zegt Foekens. ‘Daarom zouden we graag partner willen worden van de agrarische sector.’

Niet meer verspillen

Foekens weet dat boeren en tuinders hun producten niet zomaar kunnen weggeven. ‘We beseffen dat de agrarische sector het zwaar heeft, maar het kan toch niet zo zijn dat we doorgaan met het verspillen van onverkoopbaar voedsel, terwijl dat meestal nog goed is voor de voedselbanken. Via ons kan het aan de armsten in onze samenleving worden geschonken.’
Schoneveld vult aan: ‘Iedere boer en tuinder heeft wel eens dat een deel van de oogst niet geschikt is voor de retail. Dat is op jaarbasis een enorme stroom. Het maakt daarbij niet uit of bijvoorbeeld de sortering te groot of te klein is.’
De Russische boycot gaf al wel een flinke impuls aan de aanvoer van vers voedsel bij de voedselbanken. Voor een deel gaat dat via de ingestelde interventieregeling. Er zijn ook bedrijven, zoals een groot glasgroentebedrijf, die dat te veel gedoe vinden en rechtstreeks hun producten leveren aan de voedselbanken.
De distributie van vers voedsel vraagt wel een snellere en strakkere logistiek dan van houdbare producten, én voldoende opslagruimte waar producten koel of bevroren bewaard kunnen worden. Het DC in Arnhem heeft dat. Foekens en Schoneveld tonen de koel- en vriescellen.
Belangrijk is ook dat de producten efficiënt ontvangen en verwerkt kunnen worden. Voedselbanken investeren bijvoorbeeld in voorzieningen om de inhoud van kuubskisten te kunnen verwerken. In het Noord-Hollandse koolgebied staat in een DC inmiddels ook een sorteerinstallatie voor kool die rechtstreeks van telers komt.
Maar zulke faciliteiten zijn nog zeldzaam bij de voedselbanken. Wat als bijvoorbeeld een peenteler in Flevoland enkele kuubskisten met onverkoopbare peen over heeft? ‘Dan kan hij met ons contact opnemen. Als het product goed is, komen we langs en zoeken we een oplossing voor de logistiek’, vertelt Schoneveld.
‘Wat ik zou willen, is dat boeren en tuinders die producten over hebben, zich eerst afvragen of mensen daar nog wat aan kunnen hebben. Nu gaat het nog te veel naar het vee of naar de stort.’
Schoneveld ziet voor het Zuidwesten vooral kansen voor uien en aardappelen. In het Zuidoosten wil hij investeren in faciliteiten voor vollegrondsgroenten en in het Westland voor glasgroenten.
De voedselverwerver is blij dat de voedselbanken nu dankzij de interventieregeling vers voedsel ontvangen. Maar die is tijdelijk. ‘Ik maak me ongelooflijk veel zorgen, als dat aanbod wegvalt. Hoe moeten we dat oplossen? Wekelijks komen we alleen al 140.000 kilo groente tekort.’
Boeren en tuinders die voedsel over hebben, kunnen contact opnemen met de voedselbanken via acquisitie3@voedselbankennederland.nl.