Familiebedrijf als wapen tegen honger

et agrarisch familiebedrijf is wereldwijd de meest voorkomende ondernemingsvorm voor agrarische bedrijven. Van alle 570 miljoen boerenbedrijven worden 500 miljoen tot de agrarische familiebedrijven gerekend.
Deze bedrijven leveren een belangrijke bijdrage aan de voedselzekerheid in de wereld. Daarnaast is het belang van het agrarisch familiebedrijf voor de lokale economie groot.
Dat zijn in het kort de belangrijkste redenen geweest voor de Verenigde Naties om 2014 uit te roepen tot internationaal Jaar van het Agrarisch Familiebedrijf. De FAO, de voedsel- en landbouworganisatie van de Verenigde Naties, heeft de afgelopen 12 maanden invulling aan dit themajaar gegeven door op allerlei manieren aandacht te vragen voor de positie van het agrarisch familiebedrijf.

Doelen FAO

De FAO streeft met het themajaar een aantal doelen na. Zo moet de familiale landbouw wereldwijd een plaats krijgen in het politiek debat met betrekking op landbouw, milieu en sociaal beleid.
Verder vraagt de organisatie aan de politiek om beleid te maken dat een bijdrage levert aan de ontwikkeling van duurzame agrarische familiebedrijven. Dat kan onder meer door wetgeving aan te passen en investeringen te doen waardoor de bedrijven zich kunnen ontwikkelen.
Daarnaast wil de FAO aandacht vragen voor de rol die het agrarisch familiebedrijf kan spelen in ontwikkelingslanden bij het bestrijden van honger en armoede. Familiebedrijven kunnen een bijdrage leveren aan het verbeteren van de voedselvoorziening, de lokale economie en het beschermen van het milieu.

Crisisbestendig

Albert Jan Maat, voorzitter van LTO Nederland en Agriterra, heeft een nuchtere benadering van het familiebedrijf. ‘De voedselzekerheid is niet alleen afhankelijk van familiebedrijven. Voedsel is wel het meest essentiële dat de landbouw voortbrengt en dat het voornamelijk afkomstig is van familiebedrijven geeft vertrouwen.’
In Nederland ziet Maat het agrarisch familiebedrijf vooral als een belangrijke economische motor. ‘De realiteit is dat familiebedrijven meer crisisbestendig zijn dan andere ondernemingsvormen. In de wereld wordt vaak gedacht dat de multinationals de economie draaiende houden, maar ook in Nederland is het familiebedrijf, en dan niet alleen het agrarische, de kurk waar de economie op drijft.’
De kracht van het familiebedrijf zit volgens Maat vooral in de duurzaamheidsgedachte. ‘Een familiebedrijf richt zich op continuïteit. Daarvoor neem je andere beslissingen dan wanneer je gaat voor winstmaximalisatie: minder hype en meer lange termijn. Het familiebedrijf moet je eigenlijk alleen al uit economisch oogpunt koesteren’, vindt hij.
Het agrarisch familiebedrijf kampt wereldwijd met een aantal bedreigingen die het voortbestaan onder druk zetten. Dat blijkt uit de publicatie ‘Deep Roots’ van de FAO. Hierin gaan politici, wetenschappers en beleidsmakers in op de betekenis van het agrarisch familiebedrijf.
De bedreigingen zijn sterk afhankelijk van de vestigingsplaats van de onderneming. In Europa en Noord-Amerika is bedrijfsovername bijvoorbeeld een grote zorg. De populatie boeren vergrijst en door hoge grondprijzen hebben jonge boeren veel kapitaal nodig om een bedrijf over te nemen.
Concurrentie van industrieel opgezette boerenbedrijven dwingt de boeren ook nog eens tot schaalvergroting. Grote retailbedrijven en voedingsmiddelenconcerns hebben veel controle op de prijzen van de producten. Hoogleraar Jan Douwe van der Ploeg van Wageningen UR stelt dan ook dat ‘het niet zeker is dat de vanzelfsprekende aanwezigheid, rol en dynamiek van het agrarisch familiebedrijf de komende decennia in stand blijft’.
In Latijns-Amerika, Azië en Afrika vormen een gebrek aan kennis om tot productieverbetering te komen een bedreiging voor de ontwikkeling van familiebedrijven. Ook hier is de toegang tot land, water en kapitaal voor veel boeren problematisch. Daardoor liggen hongersnood en armoede op de loer, terwijl deze boeren juist de lokale voedselproductie voor hun rekening moeten nemen.

Land grabbing

Land grabbing - waarbij grote stukken land door grote bedrijven worden opgekocht - zorgt dat industriële landbouw op deze continenten oprukt, ten koste van het familiebedrijf. Doordat de landarbeiders geen eigen land hebben, valt de sociale cohesie weg en staan de voedselzekerheid en ecologie onder druk.
In de armere gebieden trekken jongeren naar de stad om een betere toekomst te zoeken. Het gevolg is dat zij de binding met het platteland verliezen.
Door het vertrek van de jongeren vormen vrouwen in deze landen een relatief groot deel van de beroepsbevolking op het platteland. Zij hebben minder toegang tot krediet, kennis en andere hulpmiddelen dan mannen en worden amper betrokken in besluitvorming.
‘Het is onze verantwoordelijkheid om vrouwen in staat te stellen volledig deel te nemen aan de samenleving’, verklaarde FAO-directeur generaal José Graziano da Silva eerder dit jaar.
‘Door te investeren in vrouwen op het platteland kunnen we de stabiliteit en welvaart brengen voor de hele regio. Dat komt ten goede aan de sociale, economische en ecologische duurzaamheid.’

Lees ook

Marktprijzen

Meer marktprijzen

Laatste nieuws

Nieuwste video's

Kennispartners

Meest gelezen

Nieuw op MechanisatieMarkt.nl

Meer advertenties

Vacatures

Weer

  • Vrijdag
    14° / 7°
    70 %
  • Zaterdag
    15° / 7°
    70 %
  • Zondag
    15° / 5°
    20 %
Meer weer