Duurzame melkveestal op rand natuurgebied

Michiel ElandsDinsdag om 12.30 uur zou symbolisch de eerste schop de grond ingaan, maar tegen 11.00 uur was Sprangers al volop grond aan het verzetten. ‘Ik kan niet wachten’, verontschuldigt hij zich vanaf de trekker. ‘We zijn dan ook al meer dan drie jaar bezig met de voorbereidingen. Ik heb van alle partijen volop medewerking ervaren, maar het ging gewoon niet sneller.’
Wie de omstandigheden in Kaatsheuvel kent, zal zich verbazen dat de plannen van de melkveehouder nu überhaupt het levenslicht zien. Sprangers heeft in samenwerking met gemeente Loon op Zand en provincie Noord-Brabant een nieuw bouwblok gerealiseerd aan de rand van De Loonse en Drunense Duinen. En dat in een tijd dat de Brabantse veehouderij onder zware maatschappelijke druk staat.
Veel vooroverleg is de sleutel tot dit succes, betoogt architect Maarten Relou. Volgens de veehouder staat de buurt achter zijn plannen. ‘Ik heb een bijeenkomst georganiseerd en heb alleen positieve reacties ontvangen. Eén reactie was dat de stal ‘heel groot’ wordt. Dat klopt. Als je koeien veel ruimte wil geven, krijg je grote stallen.’
De Kwatrijnstal wordt 18.000 vierkante meter groot en biedt onderdak aan zeventig Jerseykoeien. Die beschikken over vier ‘eilanden van ligboxen’ met daartussen ruime gangen. Melken gebeurt met een mobiele melkstal.
Weidegang vormt de kern van het bedrijfsconcept. De boer pacht 60 hectare nabijgelegen grasland van Natuurmonumenten. Zo’n negen maanden per jaar kunnen de dieren naar buiten, in de warmste maanden zelfs 24 uur per dag. ‘Het is veruit de goedkoopste manier om koeien te houden’, vindt Sprangers. ‘Melkkoeien kunnen bovendien de natuur beheren in plaats van Schotse Hooglanders.’
De veehouder is zelf met zijn idee de boer op gegaan. ‘Ik wilde meer ruimte op stal, ligboxen met veel stro en het mest scheiden.’ ZLTO heeft geholpen de benodigde innovatiegelden binnen te halen.
Een consortium van aannemersbedrijf Van de Sande, Swaans Beton en stalreinigingsspecialist JOZ tekent voor de uitvoering. In de betonvloer komen gaatjes, waardoor urine meteen wordt gescheiden van vaste mest. Een nieuw ontwikkelde robot gaat de vaste mest uit de stal verwijderen.

Minder klachten

Het welzijn van de dieren voert de boventoon bij de koeienboer. Het robuuste ras zal door het buitenleven minder gezondheidsklachten krijgen en zeker een jaar langer melk blijven geven, vermoedt Sprangers. ‘Jerseykoeien geven minder melk dan Holstein, maar ze doen dat efficiënter en de kwaliteit is hoger. Bovendien kunnen ze zichzelf prima buiten redden.’
Sprangers (54) wil graag een alternatief bieden voor de Nederlandse rundveehouderij. Hij wil met het Kwatrijnconcept laten zien, dat het ook economisch haalbaar is. ‘Als het gaat om bulkproductie van melk verliezen we het op termijn van landen als Nieuw-Zeeland. In Nederland zie ik een mooie toekomst voor dit soort kleinschalige bedrijven.’