Van machineproducent en -dealer tot dienstverlener

En een nieuwe technologiesprong staat alweer voor de deur. Al die machines en robots verzamelen enorm veel gegevens. Met die data valt nog veel meer te doen dan nu gebruikelijk is.
De sterke nadruk op high tech is een belangrijke troef in een wereld die steeds meer voedsel vraagt. ‘Wij hebben de techniek om per vierkante meter een zo hoog mogelijke productie te halen. Dat geeft op de langere termijn goede vooruitzichten, zowel voor de boer en tuinder, als voor de fabrikanten, importeurs en dealers van techniek’, zegt Gerard Heerink, directeur van Fedecom, de branche-organisatie voor de productietechnologie in agri, food en groen.
Maar om de vooruitzichten ook te realiseren is wel het een en ander nodig. Voortdurende innovatie bijvoorbeeld, zowel door de bedrijven als door de wetenschap. ‘Fedecom wil daarvoor de voorwaarden scheppen. Daarvoor is het nodig een oplossing te vinden voor de versplintering in de onderzoeks- en onderwijswereld’, vertelt Heerink.
‘Vroeger was er het IMAG, het Instituut Mechanisatie, Arbeid en Gebouwen. Maar dat is opgegaan in een groter verband. De productietechnologie agri, food en groen moet weer een duidelijk aanspreekpunt krijgen. Niet een nieuw instituut, maar een bundeling van onderzoekscapaciteit’, stelt hij.
Een ander punt is dat leerlingen te weinig belangstelling voor techniek hebben. ‘De toevoer vanuit het mbo droogt langzaam op. Dat is echt een fundamenteel probleem. We moeten met zijn allen zorgen dat er weer voldoende leerlingen van een goed niveau komen en ook de huidige medewerkers goede scholing aanbieden’, vindt Heerink.
Overheid, bedrijfsleven en onderwijs hebben daarvoor het Techniekpact gesloten. Dat voorziet in een 22-stappenplan, te beginnen op de basisschool.
‘De uitdaging is om techniek weer sexy te maken’, zegt Heerink. Fedecom is onder andere bezig om de praktijkcomponent mede in te vullen. Veel acties op het terrein van opleiden gebeuren samen met Koninklijke Metaalunie.

Mechatronica

We leven in de tijd van de mechatronica: de bundeling van werktuigbouwkunde en informatica. Daardoor verandert de sector zelf sterk van karakter. Niet alleen rukken de computers en robots op, ook de keten schuift ineen.
‘Het traditionele onderscheid tussen dealer en importeur verwatert; fabrikanten bewegen dichter naar de gebruiker toe en de hele branche sluit meer aan bij de agrifoodketen. Onze leden ontwikkelen zich daardoor van producent en/of verkoper van machines naar dienstverleners, begeleiders, adviseurs van de boer, tuinder, groenvoorziener en loonwerker’, stelt Heerink vast.
‘De melkveehouder besteedt in toenemende mate werk uit aan de loonwerker, terwijl akkerbouwers juist meer gericht in specifieke techniek lijken te investeren. De agrarische ondernemer stuurt als manager de processen aan en vraagt technische oplossingen.’
Maar tegelijkertijd verzamelen die machines heel veel gegevens, waarin de boer juist steeds meer geïnteresseerd is. Over rijtijden, toestand van het gewas, bemestings- en beregeningsbehoefte, behoefte aan gewasbescherming, opbrengsten, arbeidsefficiëntie, enzovoort.
‘Die gegevens zijn op verschillende plaatsen te gebruiken. Ze dienen als input om efficiënter te werken en het functioneren van de machine te verbeteren. Maar ze zijn ook nuttig voor het managementprogramma van de boer. Daar kun je nog veel meer gebruik van maken dan nu. Je kunt bijvoorbeeld de gegevens over graswinning koppelen aan die van de melkwinning en van daaruit de data weer doorzetten richting zuivelindustrie. Dit is een duidelijke uitdaging voor de bedrijven in de productietechnologie voor agri, food en groen. Ze moeten een keuze maken in hoeverre ze zich als data- en managementadviseur willen ontwikkelen. De ontwikkelingen op het gebied van precisielandbouw en remote control gaan heel snel.’

Aandacht voor veiligheid

Een andere reden waardoor het karakter van de sector verandert, is de internationalisering. In de glastuinbouw- en melkveehouderijtechniek is dat al langer gaande, maar steeds meer bedrijven kijken over de grens. Fedecom ondersteunt leden hierbij.
Al deze items zijn vervat in een lijst met vijf speerpunten (zie kader). Opvallend onderdeel hiervan is de aandacht voor meer veiligheid. In het buitenland wordt nog wel eens met gefronste wenkbrauwen naar de Nederlandse situatie gekeken. De verkeersveiligheid is een punt waarop Nederland achterloopt bij vrijwel heel Europa. Het trekkerrijbewijs brengt de situatie wat meer bij de tijd.