'De hoeveelheid zuivel in Europa doet ertoe'

Nederland is dit jaar gastland van het driedaagse EDA-congres. Voorzitter Albert de Groot van EDA, die ook directeur is van Vreugdenhil Dairy Foods, schetste al in zijn inleiding dat Europa wordt uitgedaagd door China, maar ook door de Verenigde Staten. Een sterke zuivelsector die toekomstbestendig is, is volgens hem daardoor van het grootste belang.

De Wijk, die ook columnist bij Nieuwe Oogst is, schetste voor de Europese vertegenwoordigers uit de zuivelindustrie waarom de zuivelsector ook van strategisch belang is voor het continent Europa als geheel. 'We moeten erkennen dat de zuivelsector voor Europa ook een strategische sector is. Daarvoor is ook schaal nodig. Want als je geen schaal meer hebt, dan heb je ook minder kennis en dan loop je op een gegeven moment achter de feiten aan.'

Kennis weg

Als voorbeeld noemde de hoogleraar dat het Nederlandse leger afscheid heeft genomen van tanks. 'Nu willen we ze wel weer vanwege de oorlogsdreiging in Europa, maar is de kennis voor een groot deel weg. Dat moet je dan weer helemaal opbouwen. Wees dus ook zuinig op de zuivelsector', stelt hij. 'Daarbij speelt omvang ook een belangrijke rol. Je moet iets substantieels hebben. Denk maar aan melkpoeder voor babyvoeding. Dat wilde China koste wat het kost hebben van Nederland. Dat is strategisch van grote waarde, want de Nederlandse kwaliteit was zo goed. Die is superieur.'

Tegelijkertijd wees De Wijk op de kwetsbaarheid van de zuivelindustrie. 'Jullie zijn een innovatieve en technologisch hoogwaardige sector. Daarmee zijn jullie ook afhankelijk van chips en halfgeleiders. De grondstoffen die nodig zijn om die te produceren komen uit China, Rusland en de Democratische Republiek Congo. Dat is kwetsbaar. Gelukkig is de Europese Commissie goed bezig met de Critical Raw Materials Act. Maar voordat je daar iets van ziet, ben je een tijd verder.'

Klimaatverandering

De hoogleraar hield de zuivelindustrie ook de gevolgen van klimaatverandering voor. Daardoor verschuift de teelt van gewassen naar het noorden. Rusland wordt daarmee een steeds belangrijker land voor de teelt van gewassen die ook voor de melkveehouderij van belang zijn. Al met al is De Wijk niet pessimistisch. 'We hebben hier de kennis. We hebben hier de middelen. We moeten het alleen wel doen. We moeten zorgen dat we als Europa samenwerken en investeren in onze strategische sectoren.'

Een van de andere sprekers tijdens het congres was Wilco Brouwer de Koning. Hij is melkveehouder in Noord-Holland en bestuurder van LTO-vakgroep Melkveehouderij. Hij wees de zuivelsector op de vele rollen die de melkveehouderij speelt. Volgens Brouwer de Koning zorgen melkveehouders niet alleen voor melk en zuivelproducten, maar ook voor onder meer landschapsbeheer, waterkwaliteit, biodiversiteit en een gezonde bodem.

Niet alleen klimaat

In een toelichting stelt de LTO-bestuurder dat in de zuivelsector op dit moment veel nadruk ligt op klimaatdoelen behalen. De zuivelbedrijven hebben daar zelf grote verplichtingen voor vanwege het klimaatakkoord. 'Maar het is belangrijk om naar het hele palet te kijken, omdat maatregelen voor het klimaat niet automatisch ook goed zijn voor de biodiversiteit en andersom. En we kunnen van onze percelen wel een groot natuurlandschap maken, maar dan gaat de melkproductie achteruit en verdienen we minder geld.'

Brouwer de Koning ziet een cruciale rol weggelegd voor grasland. 'Zeker in landen als Ierland, Denemarken, Duitsland, Nederland en België. Gras draagt bij aan een betere bodemkwaliteit en waterkwaliteit en aan het vastleggen van CO2. We kunnen wat betreft rendement met grasland niet concurreren tegen allerlei akkerbouwgewassen. Maar voor die andere doelen die we willen behalen met elkaar is grasland van onschatbare waarde. Daar zit onze kracht.'

De LTO-bestuurder ziet graag dat niet alleen boeren dit verhaal 'over de waarde van grasland' vertellen, maar dat dit ook iets is wat de zuivelindustrie uitdraagt. 'FrieslandCampina, Nestlé en Arla moeten daar net zo goed de ambassadeurs van zijn.'