'Gratis bier bestaat niet in Europa'

In Animal Farm verjaagt een groep dieren boer Jones en grijpt de macht op zijn boerderij. Die heet vanaf dan de 'Dierenboerderij'. De varkens leiden deze revolutie, compleet met lied, vlag en geboden. Maar het ideaal – alle dieren zijn gelijk – sneeuwt geleidelijk onder en het boek eindigt zoals het begint, met macht en onderdrukking.

Deze klassieker is relevanter dan ooit. Het boek waarschuwt tegen tirannie, brutaliteit en onrecht. Tegen 'leiders' die aan zelfverheerlijking doen en anderen uitbuiten. Voor hen geldt: 'alle landen zijn gelijk, maar sommige zijn meer gelijk dan andere'. We kennen de voorbeelden.

De Europese Unie worstelt met deze leiders door het populisme en onderlinge verdeeldheid. Voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie accepteerde daarom op 27 juli de importtarieven van de Amerikaanse president Donald Trump 'met de wasknijper op de neus' met als enige doel 'nog erger' te voorkomen.

Europa moet het hebben van zachte macht. Maar zachte macht bestaat niet wanneer de internationale rechtsorde compleet buitenspel wordt gezet. Toen NAVO-baas Mark Rutte Trump 'daddy' noemde, deelde het Witte Huis de ochtend erna een filmpje met het lied 'Hey Daddy' (Daddy's Home) van Usher. Als je niet beter wist, zou je denken aan een grap.

Maar helaas, het draait tegenwoordig om de wet van de sterkste en wie wie kan manipuleren. De plaat lijkt tachtig jaar teruggedraaid. Plannen voor internationale samenwerking dateren van toen. In ons belang, want als klein land ben je internationaal kansloos.

Zeker als de Verenigde Staten niet meer aan onze kant staan. We hebben allemaal de beelden gezien van de Russische president Vladimir Poetin en Trump vorige week in Alaska. En steeds meer landen kijken elkaar vijandig in de ogen en geven hopen geld uit aan wapens.

Scan daarom de verkiezingsprogramma's op woorden als 'Europa' en 'internationaal'. Ik vind het namelijk ongelooflijk dat de verkiezingscampagne weer over migratie dreigt te gaan. Wat aan de andere kant van de wereld gebeurt, raakt ons hier.

We moeten daarom meer investeren in de Europese Unie. Dat kost geld, zoals voor landbouw. Maar gratis bier bestaat niet in Europa. In Animal Farm is er maar één dier dat vanaf het begin van de boerderijrevolutie denkt: dit wordt allemaal niets. Maar die houdt zich helaas stil: de ezel.