Bijmengverplichting biedt kansen voor veehouderij

Achtergrond Varkens Johan Boonen 14 jul 2025 om 15:30uur

Het platform Groen Gas noemt de bijmengverplichting vanaf 1 januari 2027 'een grote doorbraak'. In de transitie naar groen gas is een hoofdrol weggelegd voor dierlijke mest. 'Dat potentieel laten liggen zou gewoon heel dom zijn.'

Bijmengverplichting+biedt+kansen+voor+veehouderij

Het wil nog niet echt vlotten met groen gas in Nederland: vorig jaar nam de productie met 'slechts' 5 procent toe tot 294 miljoen kuub. Om de doelen van de overheid voor 2030 te verwezenlijken, is een jaarlijkse groei nodig van 37 procent.

De trage ontwikkeling is het gevolg van het feit dat groen gas onder de huidige marktomstandigheden niet kan concurreren met andere bronnen van (duurzame) energie. Daarnaast passen de huidige subsidieregelingen veel beter op zon- en windenergie. Het kabinetsbesluit om voor groen gas vanaf 2027 een bijmengverplichting in te voeren, betekent volgens platform Groen Gas een grote doorbraak.

Deze verplichting houdt in dat netbeheerders worden gedwongen groen gas toe te voegen aan het reguliere aardgas. 'We gaan van een subsidiegedreven push naar een vraaggestuurd systeem op basis van verplichtingen. De markt komt nu echt in beweging', ziet directeur Robert Goevaers van Groen Gas. Dit platform is vijf jaar geleden ontstaan na een fusie tussen vijf brancheorganisaties en heeft als doel de productie van groen gas stimuleren.

Geen nieuw principe

Een bijmengverplichting is geen nieuw principe: reguliere diesel en benzine kennen al een dergelijke verplichting. B7-diesel bevat 7 procent plantaardige oliën, E10-benzine bestaat voor 10 procent uit ethanol. Met de bijmengverplichting voor groen gas zal de gasprijs wel stijgen, geeft Goevaers toe.

'Energietransitie gaat nu eenmaal gepaard met kosten. Dat geldt net zo goed voor complexe investeringen in bijvoorbeeld warmtepompen of -netten. Fossiel zal altijd goedkoper zijn, maar daar kunnen we niet tot in de lengte der jaren een beroep op blijven doen', stelt de directeur.

Tekst gaat verder onder het kader

Glastuinbouw niet gelukkig dat bijmengplicht ook geldt voor tuinders

Glastuinbouw Nederland is niet gelukkig met het feit dat de bijmengverplichting voor groen gas ook gaat gelden voor tuinders. De brancheorganisatie verwacht dat het verplichte gebruik van groen gas leidt tot een prijsverhoging van 12 cent per kuub. 'Die verhoging is wrang omdat juist de tuinbouw op schema ligt voor wat betreft het realiseren van de klimaatafspraken die zijn gemaakt tussen de sector en de overheid, en die moeten uitmonden in klimaatneutraliteit in 2040. Daarnaast tast de bijmengverplichting de bestaanszekerheid van ondernemers aan en komt de verplichting bovenop andere lastenverzwaringen, zoals ETS-2.' Glastuinbouw Nederland pleitte er eerder al voor om tuinders buiten de verplichting te houden, het kabinet besloot in april anders. Wel gaf de regering aan de extra lasten te willen compenseren. De vraag is echter of dat mag van Brussel. Daarbij vindt de brancheorganisatie zo'n compensatiesysteem 'nodeloos ingewikkeld'. LTO Nederland en Glastuinbouw Nederland zoeken intussen naar alternatieven.

Naast de bijmengverplichting wordt groen gas straks op nog twee manieren financieel geprikkeld. In de eerste plaats: vergisting van mest dringt de emissie van methaan fors terug, zeker wanneer dagverse mest wordt ingezet. Als broeikasgas is methaan 28 keer sterker dan CO2. Die reductie van methaan kan straks financieel worden verzilverd via het systeem van CO2-certificaten.

CO2 afvangen

In de tweede plaats: bij de omzetting van biogas in groen gas – het splitsen van biogas in methaan enerzijds en CO2 anderzijds – kan de afgesplitste CO2 worden afgevangen. Ook dat kan straks op de markt te gelde worden gemaakt.

Nu nog zijn gft, afval uit de voedingsindustrie en waterzuiveringsinstallaties belangrijke bronnen van biogas. Het gaat om 500 miljoen kuub op jaarbasis. Ongeveer de helft van daarvan (294 miljoen kuub) wordt opgewerkt tot groen gas en gaat daarna het gasnet op. De andere helft wordt verbrand in generatoren die vervolgens groene stroom leveren aan het elektriciteitsnet.

De verwachting is dat die installaties langzaam worden omgebouwd naar installaties voor groen gas, omdat zon en wind veel goedkopere bronnen van groene stroom zijn.

Aandeel is klein

Het aandeel van de landbouw in de nationale biogasproductie is op dit moment nog erg klein: slechts 5 procent van alle mest wordt vergist. Dit is bijna allemaal rundveemest. In 2030 moet echter 45 procent van het groen gas uit mest komen. Dat betekent dat tegen 2030 34 miljoen kuub mest (ruim de helft van alle mest) moet worden vergist.

• Lees ook: Glastuinbouw ziet nieuwe kans om ETS-2 te ontlopen

Geen wonder dat steeds meer melkveebedrijven zich oriënteren op de productie van groen gas. Voor een installatie die louter op mest draait (monovergisters) is een bedrijfsomvang van zo'n tweehonderd koeien nodig. Het ligt dus voor de hand dat meerdere melkveehouders samen investeren in één installatie.

Dergelijke initiatieven stuiten echter nog wel vaak op een trage vergunningverlening. Toch is Goevaers optimistisch. 'Ik zie juist veel interesse en bereidheid tot medewerking bij provincies en gemeenten, zeker wanneer het om kleinere installaties gaat. Je merkt dat de bouw van windmolens of de aanleg van zonnevelden op steeds meer weerstand stuit. Mestvergisting is een alternatief dat niet leidt tot aantasting van landschap.'

Bovendien daalt de ammoniakuitstoot tot 70 procent door verse mest te vergisten in combinatie met het strippen van ammoniak, vervolgt de Groen Gas-directeur. 'Daardoor zal ook de stikstoflast op nabijgelegen natuurgebieden dalen.'

Over de beschikbaarheid van voldoende mest, vanwege de daling van de veestapel, maakt het platform Groen Gas zich geen zorgen. Goevaers: 'Zelfs wanneer de veestapel met nog eens 20 procent krimpt, is er in 2030 meer dan voldoende mest voorhanden. Het zou dom zijn om dat potentieel te laten liggen. Alle seinen staan op groen: boeren zijn nu echt aan zet.'

BMC Moerdijk wil gas produceren met pluimveemestvergisting

BMC Moerdijk wil een vergistingsinstallatie realiseren waarmee 250.000 ton pluimveemest wordt omgezet in 30 miljoen kuub groen gas. Dit gas wordt ingevoerd in het bestaande gasnet en gebruikt door industrie of huishoudens. Momenteel worden de plannen voor de realisatie van de installatie uitgewerkt, met als doel om begin 2027 met de bouw te starten. Medio 2029 kan dan het eerste gas worden geproduceerd. Bij BMC Moerdijk ligt sinds 2008 het accent op de productie van groene stroom via het verbranden van kippenmest, afkomstig van ruim vierhonderd pluimveebedrijven. Daarmee speelt het bedrijf een grote rol in de verwerking van pluimveemest. Pluimveebedrijven zien heil in de plannen en hebben al toegezegd ook na 2029 de benodigde mest te leveren. Helemaal afscheid nemen van verbranding doet BMC Moerdijk overigens niet: de huidige installatie wordt aangepast en blijft warmte en stroom leveren voor eigen gebruik. De overschakeling vergt een investering van 190 miljoen euro.