'Hogere ondergrens past als onderdeel in totaalpakket stikstofmaatregelen'

LTO erkent en herkent de risico's die de Raad van State benoemt bij het invoeren van zo'n rekenkundige ondergrens. 'Daarom is het belangrijk dat de ministeriële commissie het totaalpakket van doeltreffende maatregelen voortvarend uitwerkt - om daarmee dergelijke risico's te minimaliseren', meldt de organisatie in een schriftelijke reactie. Ook de ministeriële commissie benadrukt in hun startpakket dat aanpassingen in wet- en regelgeving samen moeten gaan met stikstofreductie.

De organisatie benadrukt ook de noodzaak van een effectief pakket van natuurherstelmaatregelen. 'Voor LTO staat een gecombineerde aanpak voorop, dus het tegelijk aanpassen van wet- en regelgeving en het realiseren van geborgde stikstofemissiereductie zodat economische ontwikkeling en natuurherstel gelijk opgaan', meldt LTO.

Kleine projecten

Ook Agractie Nederland ziet de rekenkundige ondergrens als een geschikte tussenoplossing om in ieder geval kleine projecten op korte termijn weer vergund te krijgen, zowel in de agrarische sector als daarbuiten. De boerenactiegroep hoopt dan ook dat Minister Wiersma de voorgenomen rekenkundige ondergrens invoert

Agractie is kritisch op het advies van de Raad van State. De Raad benadrukt bijvoorbeeld de noodzaak van een ‘robuust, geloofwaardig en effectief pakket van natuurherstelmaatregelen'. Agractie vindt dat je natuurherstelmaatregelen moet regelen in beheerplannen en niet moet koppelen aan de vergunningen van individuele ondernemers.

Kijken naar kritiek

Landbouwminister Femke Wiersma ziet 'een aantal herkenbare aandachtspunten' in de kritiek van de Raad van State op haar voorstel om de stikstofgrens te verhogen. In een Kamerbrief met een korte reactie op het advies van de Raad van State meldt de BBB-bewindsvrouw dat ze zorgvuldig naar de kritiek gaat kijken. 'We willen daar op een verantwoorde wijze mee omgaan.' Ze komt voor het Commissiedebat Stikstof en Mestbeleid van 18 juni met een meer inhoudelijke reactie komt.

Wiersma maakt in de Kamerbrief ook duidelijk dat ze van het huidige systeem van depositiebereking af wil. 'Ik vind het zeer onwenselijk dat de overheid blijft doorrekenen omdat het technisch kan, terwijl tegelijkertijd duidelijk is dat op dat abstractieniveau geen betrouwbare toerekening naar een individuele bron mogelijk is. We gaan nu kijken hoe de rekenkundige ondergrens op een verantwoorde wijze kan worden ingevoerd'

Uiteenlopende reacties

De Tweede Kamer heeft uiteenlopend gereageerd op de het advies van de Raad van State. BBB ziet in het advies van de Raad van State de bevestiging dat een rekenkundige ondergrens van 1 mol/ha/jaar juridisch mogelijk is. 'Dat is een belangrijke stap vooruit. Het voorkomt dat ondernemers worden afgerekend op modeluitkomsten die niet meer toetsbaar zijn aan de werkelijkheid – een kernpunt waar BBB al vanaf dag één voor waarschuwt.'

Aan een andere aanpak zijn risico’s verbonden, erkent BBB. 'Maar het is tijd om niet langer te blijven hangen in wat níét kan, maar juist te kijken naar wat wél mogelijk is. 'Er is brede consensus dat de huidige norm van 0,005 mol/ha/jaar schijnzekerheid biedt. Het is ondenkbaar dat op basis van die schijnzekerheid een heel land tot stilstand komt. Precies daarom is het van groot belang om het beleid op een realistisch fundament te baseren.'

Coalitiepartij VVD verwacht dat de kritiek van de Raad van State betrokken wordt bij het verdere proces richting het verhogen van de stikstofgrens. De partij benadrukt dat wat haar betreft het stikstofbeleid 'juridisch houdbaar' moet zijn, 'om te voorkomen dat ondernemers in nieuwe onzekerheid komen'. De liberalen hebben eerder gezegd dat zo'n maatregel samen moet gaan met beleid om de hoeveelheid stikstof te verminderen.

Modellenwerkelijkheid

NSC-Kamerlid Harm Holman is en blijft voorstander van het verhogen van de ondergrens. 'Er moet een einde komen aan de modellenwerkelijkheid, het kan.' Hij is daarbij wel voorzichtig. 'De Raad van State ziet risico's, dus we moeten ons hardop afvragen of het verstandig is.' De coalitiepartij stelt voor om terughoudend te zijn in het aantal te verlenen vergunningen, maar eerst een proefproces bij de rechter te starten. 'Zodat er jurisprudentie is en we zeker weten dat de vergunningen stand houden.'

De progressieve oppositie ziet in het advies bevestiging van hun eerdere kritiek op de ondergrens. Kamerlid Laura Bromet (GroenLinks-PvdA) zegt: 'De zogenaamde oplossing die Wiersma euforisch presenteerde, is geen oplossing. Sterker nog. Haar voorstel schaadt de natuur en brengt grote risico's mee voor boeren.'

D66-Kamerlid Anne-Marijke Podt roept de minister op om geen tijd te verspillen aan onhaalbare plannen: 'De Raad van State geeft aan dat het introduceren van de rekenkundige ondergrens kwetsbaar is en grote risico's kent. Dat was precies waar het in eerdere debatten om draaide en daarom is het ook zo bizar dat de minister en BBB dit presenteren als iets dat gewoon moet kunnen.'

Milieuorganisaties delen kritiek

Vanuit milieuorganisaties is minder positief gereageerd op het advies. Zo stelt Natuur & Milieu dat het advies duidelijk maakt dat het kabinet 'leunt en steunt op juridisch drijfzand'. 'Het stikstofbeleid mist een stevig fundament en dreigt de fouten uit het verleden een-op-een te herhalen.' Duurzaamheidsorganisatie Urgenda vindt dat het sleutelen aan de ondergrens 'een heel slecht idee' is en was. 'Het is een herhaling van fouten, namelijk meer uitstoten om dat in de toekomst te compenseren. Precies waarom het PAS misging.'

Greenpeace ziet in het advies van de Raad van State over de stikstofondergrens een bevestiging van haar eigen standpunten. 'Nederland komt niet van het slot met het verhogen van de 'rekenkundige ondergrens'. Wiersma doet er goed aan dit plan per direct in te trekken en eindelijk aan de slag te gaan met de bescherming van de natuur door de stikstofuitstoot drastisch terug te dringen', stelt Greenpeace.