Gewastelers in het hele land nemen maatregelen tegen de aanhoudende droogte. Er wordt massaal beregend daar waar het kan en genoeg water beschikbaar is. De kosten van beregenen of irrigeren kunnen flink oplopen. Telers die hebben geïnvesteerd in optimalisatie van hun vochtvoorziening gaan ervan uit dat hogere opbrengsten de extra kosten compenseren. Komende week neemt overigens de kans toe op neerslag en wisselvalliger weer.
Nieuwe Oogst sprak verschillende agrarisch ondernemers over hoe zij met de droogte omgaan. Daar is deze multimediale productie uitgekomen van redacteuren Haijo Dodde, Job Hiddink, John Ramaker en videoredacteuren Ton van Belkum, Jorien Slager en Johan Wissink.
Het verwachte gemiddelde neerslagtekort gemeten vanaf 1 april is deze week opgelopen tot zo'n 130 millimeter, blijkt uit cijfers van het KNMI en Weeronline. Uit onderstaande kaartje met neerslaghoeveelheden blijkt dat vooral het kustgebied al vanaf begin maart uitzonderlijk droog is. De kop van Noord-Holland kent gebieden waar in de laatste twee maanden nauwelijks meer dan 5 millimeter water is gevallen.
Voor de komende periode voorspellen meteorologen wisselvallig weer. De buien van volgende week bepalen of 2025 de droogste lente ooit gemeten wordt. Weeronline meldt dat de gemiddelde neerslag in Nederland vanaf 1 maart nu 35 millimeter is.
Het droogterecord voor het voorjaar staat op 52 millimeter en stamt uit 2011, gemeten van 1 maart tot en met 31 mei. Het jaar met het grootste neerslagtekort in het hele groeiseizoen was 1976, maar toen werd in de lente nog gemiddeld 68 millimeter aan neerslag genoteerd.
Klik op de vier groene camera-iconen in de neerslagkaart hieronder om te zien hoe diverse telers omgaan met de droogte.
Op zijn knieën controleert akkerbouwer Marcel Scholtens van Landbouwbedrijf Scholtens in het Flevolandse Luttelgeest de beworteling van de zaaiuien. Hij is niet ontevreden. 'De uien ontwikkelen zich goed, dat kun je zien aan de witte wortelpuntjes. Direct na het zaaien hebben we één keer beregend en dat is voorlopig voldoende omdat uien nauwelijks vocht verdampen zo vroeg in het seizoen.'
Bij aardappelen is dat anders vanwege de snelle loofontwikkeling, legt de akkerbouwer uit. Vooral in pootgoed moeten volgens hem de ruggen voldoende vochtig zijn. 'Het tal wordt nu aangemaakt en dat is belangrijk voor de opbrengsten. Dus gaan we hier nog een keer beregenen.' Over de kosten van beregenen is Scholtens vrij nuchter. Hij ziet het vooral als noodzakelijk kwaad om optimaal te kunnen produceren.
'Het is best duur, maar aan het begin van het seizoen nodig om de gewassen op gang te krijgen. Vanaf juli en augustus beregenen we voor de maatsortering en extra kilo's. Het voordeel van Flevoland is dat we vaak over genoeg water kunnen beschikken. Maar het is ook fijn dat het vanaf volgende week weer echt gaat regenen.'
Op 60 hectare in zijn boomkwekerij maakt Maarten van Overbeek in het Brabantse Oirschot inmiddels gebruik van peilgestuurde drainage. Dat bevalt hem prima. 'In de winter kunnen we overtollig water afvoeren en in de zomer zorgen we ervoor dat de ondergrond vochtig genoeg blijft voor de groei van onze laanbomen.'
Van Overbeek voert bij droogte het water aan vanuit zeven waterbronnen. Via een centrale aanvoerput kan de boomkweker per perceel de hoeveelheid water sturen. De drainageslangen liggen 6 meter van elkaar op een diepte van 70 centimeter.
Als bewijs voor capillaire aanvoer schuift Van Overbeek losse bovengrond aan de kant en draait een balletje van de vochtige ondergrond. 'Het voordeel ten opzichte van beregenen is dat we nauwkeuriger het water toedienen. Bovendien zorgt de rulle bovenlaag voor een isolerende werking waardoor de ondergrond minder snel uitdroogt en ook dat we, ondanks de watergift, kunnen blijven schoffelen.'
Na in totaal 55 hectare pootgoed, zetmeelaardappelen en zomergerst te hebben beregend, staat de beregeningshaspel van akkerbouwer Jan Reinier de Jong in het Drentse Odoorn weer in de schuur. Zondag kwam de haspel voorlopig voor het laatst binnen. 'Kijkend naar de weersverwachtingen gaan we ervan uit dat er de komende week voldoende neerslag valt. Dan is het zonde om door te gaan, want beregenen kost veel tijd', verklaart De Jong.
De teler startte twee weken geleden mondjesmaat met beregenen, omdat de gewassen met name op zandkoppen tekenen van droogte begonnen te krijgen. 'In de laatste week draaide de haspel 24 uur per dag. Het idee was vooral om erger te voorkomen, want extreem droog is het hier nog niet. Eind april is nog zo'n 20 millimeter gevallen.'
Wat dat betreft is De Jong ook niet ontevreden: 'De gewassen staan er mooi op en als vanaf nu Moeder Natuur het beregenen van ons overneemt, dan komt het wel goed.'
