Onteigenen voor natuur verdeelt politiek in Fryslân

Nieuws Friesland Joost de la Court 30 apr 2025 om 13:15uur

Een plan van provincie Fryslân om te onderzoeken of onteigening kan worden ingezet om meer grond vrij te maken voor natuur zorgt voor flinke verdeeldheid in de Friese politiek. Bij de behandeling ervan in Provinciale Staten staakten de stemmen (21-21). Daarom moet bij de eerstvolgende vergadering in mei opnieuw worden gestemd.

Onteigenen+voor+natuur+verdeelt+politiek+in+Frysl%C3%A2n

Provincie Fryslân overweegt grondeigenaren in het uiterste geval te dwingen hun land af te staan in ruil voor volledige schadeloosstelling. Dat zou volgens Gedeputeerde Staten helpen sneller natuur te realiseren voor het Natuurnetwerk Nederland. Gronden afstaan verloopt vooralsnog altijd vrijwillig, maar dat levert te weinig op. Friesland dreigt mede daardoor de doelen niet te halen.

Het Friese college wil duidelijk krijgen of onteigening kan helpen om 440 hectare van 94 eigenaren te verwerven. Voordeel, als je daar al van kunt spreken, is dat de volledige schadeloosstelling bij onteigening uiteindelijk tot een betere vergoeding leidt dan bij vrijwillige overname van gronden het geval is. Toch is onder meer de BBB, met 14 zetels veruit de grootste Friese coalitiepartij, fel tegen.

Hoger bod

Via volledige schadeloosstelling kan de provincie een hoger bod aan grondeigenaren doen, legde gedeputeerde Matthijs de Vries (ChristenUnie) uit in de afgelopen Statenvergadering. Zonder de optie van onteigening is dat niet mogelijk, zei De Vries, omdat de vergoeding in dat geval door Europese regels wordt gezien als verboden staatssteun. 'We kunnen nu niet meer dan een marktconform bod doen.'

Bij de vorm van onteigening die provincie Fryslân wil onderzoeken, kunnen grondbezitters zonder gevolgen weigeren deel te nemen aan onderhandelingen. Maar als zij instappen en er vervolgens niet uitkomen met de provincie kan de grond toch worden onteigend. BBB gaf aan 'een principiële grens' te trekken bij landbouwgrond onteigenen voor natuur. De partij vindt samen met onder meer JA21, PVV en VVD dat van vrijwilligheid amper sprake is.

De Vries sprak dat tegen en benadrukte dat hij voor nu alleen de optie voor onteigening wil verkennen. Ook gaf hij aan dat andere provincies die eenzelfde soort onteigening gebruiken dat vooralsnog amper hoeven in te zetten. Statenlid Klaas Zwart (PvdA) steunt het voorstel. 'Het is cruciaal voor een boer die verder wil.' Hij noemde het verzet van de BBB 'kortetermijnpolitiek'. 'Ik begrijp het vanuit de emotie, maar niet vanuit het verstand.'