Stopt Bayer werkelijk met de verkoop van Roundup?

Toen het Duitse landbouwconcern Bayer in de zomer van 2018 zijn Amerikaanse branchegenoot Monsanto overnam, was al duidelijk dat Roundup onder een stevig vergrootglas lag. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) stelde in 2015 vast dat de werkzame stof glyfosaat mogelijk kankerverwekkend is. Vanaf die tijd werd eerst Monsanto en later Bayer met name in de Verenigde Staten geconfronteerd met forse schadeclaims van mensen die beweerden ernstig ziek te zijn geworden na het toepassen van het middel.

Topbestuurders van Bayer wisten vooraf waaraan ze begonnen. Toch is na de fusie de bewuste keuze gemaakt om Roundup zo lang mogelijk beschikbaar te houden voor de landbouwpraktijk. Dat is op zich niet vreemd. Zeker in Noord- en Zuid-Amerika zijn veel landbouwsystemen volledig afgestemd op het gebruik van glyfosaatbevattende middelen. Gewassen als mais en soja zijn door veredelaars tolerant gemaakt voor glyfosaat. Enorme arealen worden voor een effectieve onkruidbestrijding standaard bespoten met het herbicide. Dat levert nog steeds indrukwekkende verkoopcijfers op.

Vanwege de aanhoudende kostbare juridische geschillen zou Bayer echter overwegen te stoppen met de productie en de verkoop van middelen op basis van de werkzame stof glyfosaat. CEO Bill Anderson zei dit vorige week in een interview met de Duitse zakenkrant Handelsblatt. Hij legt daarin uit dat Bayer jaarlijks miljarden dollars moet reserveren voor te verwachten claims van glyfosaateisers en dat die claims de marges van het concern flink onder druk zetten.

Anderson vindt vooral dat het Amerikaanse rechtssysteem onvoldoende rechtszekerheid biedt. Volgens de CEO is vaak sprake van tegenstrijdige uitspraken van de lekenjury’s. Het verweer van Bayer dat toelatingsautoriteiten glyfosaat expliciet aanmerken als niet-kankerverwekkend, wordt de ene keer wel en de andere keer niet gehonoreerd door regionale rechtbanken.

In zijn verklaring wijst Anderson erop dat glyfosaat een essentieel product is voor de landbouw in belangrijke teeltgebieden. Hij waarschuwt dat zonder deze werkzame stof de risico’s op mislukte oogsten en sterk stijgende voedselprijzen toenemen. Voor Bayer echter is het een feit dat er momenteel veel geld verloren wordt aan glyfosaat. Dat komt volgens Anderson niet alleen door alle schadevergoedingen, maar ook door de concurrentie van kopieerproducten die inmiddels ruimschoots op de markt zijn. Vanwege het vervallen patent is Bayer al lang niet meer de enige aanbieder van herbiciden met deze werkzame stof.

De proefballon van de CEO lijkt vooral een signaal naar de landbouwsector dat Bayer degene is die in de discussie rond glyfosaat steeds de kolen uit het vuur moet halen. Er spreekt frustratie uit dat andere producenten grote winsten opstrijken en daarbij geen juridische risico’s lopen. Bayer vraagt naast meer juridische zekerheid vooral ook om meer solidariteit als het gaat om het in de benen houden van Roundup en aanverwante middelen.