Burgerboerderij De Patrijs streeft naar duurzaamheid en goed verdienmodel

‘Gezond voedsel produceren en tegelijkertijd de bodem herstellen, werken aan de biodiversiteit, het landschap mooier maken en een verbinding maken tussen de mens en voedsel.’ Zo staat het op de website van Burgerboerderij De Patrijs in het Gelderse Laren, waar dit initiatief afgelopen winter neerstreek.

Initiatiefnemers Joanne Malotaux en Johannes Regelink, van huis uit ecoloog respectievelijk bioloog, hebben een passie voor het maken van voedsel, maar zien ook de negatieve impact van de huidige voedselproductie. ‘Het huidige systeem is niet houdbaar’, vinden ze. ‘Niet voor onze omgeving en ook niet voor onze boeren. Wij geloven dat het anders kan.’

Daar zijn ze met een team al een paar jaar mee bezig. Hun ideaal: een nieuw gemengd bedrijf met koeien, varkens, groenteteelt, akkerbouw, bomen en meer. Een bedrijf dat produceert voor consumenten in de directe omgeving via ‘verslokalen’: winkels zonder personeel, alleen toegankelijk voor leden. Een bedrijf ook dat grondgebonden werkt zonder kunstmest en bestrijdingsmiddelen, dat steeds meer kringlopen sluit en gebruikmaakt van wat er is, zoals reststromen uit de voedingsmiddelenindustrie.

Wat er verder ontbreekt op de boerderij, wordt uit de regio betrokken. Daarnaast wil het initiatief werken aan de biodiversiteit en actief met het landschap, zoals het van oudsher past in de Achterhoek, aan de slag gaan.

‘Hartstikke ambitieus natuurlijk, maar we willen echt laten zien dat we het kunnen’, zegt Malotaux. ‘En dan niet alleen ecologisch duurzaam, maar ook economisch duurzaam. Dus met een goed verdienmodel voor de boer.’

Geen blauwdruk

Tegelijkertijd wil het stel ervoor waken dat de buitenwacht hun boerderij gaat zien als hét voorbeeld. ‘Daar hebben we last van. Mensen zeggen tegen ons: zie je wel het kan, duurzaam en op een andere manier boeren’, zegt Regelink. ‘Maar wij willen geen blauwdruk worden van hoe het moet. Ieder bedrijf is anders. We ervaren aan den lijve hoe extreem lastig dit eigenlijk is.’

De ondernemers zien Burgerboerderij De Patrijs meer als een katalysator. ‘We willen onze ervaringen delen, zoals het feit dat je extreme hobbels moet nemen. We hebben al veel dingen in gang gezet, maar het is nog steeds spannend of het gaat lukken’, vindt Malotaux.

Financiering

De plannen voor Burgerboerderij De Patrijs ontstonden toen er een aanbod kwam om de boerderij over te nemen van twee ooms van Regelink, die al op leeftijd zijn. Ondanks een behoorlijk eigen vermogen zag Rabobank niets in de plannen. ‘We hebben eerst moeten aantonen dat we zelf konden zuivelen, daar een afzetmarkt voor aan konden boren en daarmee geld konden verdienen’, zegt Malotaux.

Vervolgens zetten de ondernemers een crowdfundingsactie op door aandelen van 1.000 euro uit te geven. Daarbij kregen ze hulp van een buurman, die organisatieadviseur bij een ziekenhuis is. Uiteindelijk haalden ze meer dan 1.000.000 euro op. Daarna had zowel Rabobank als Triodos Bank interesse om te financieren. Het werd Rabobank.

‘Rabobank worstelt met het financieren van boeren die de ambitie hebben om het over een andere boeg te gooien. In een gesprek hebben we het gehad over mogelijkheden hoe ze hun financieringsbeleid toegankelijker kunnen maken voor boeren die duurzame stappen willen zetten. Dat was interessant. We zijn positief over de veranderingsbereidheid van de bank, al blijft een logge tanker lastig te keren’, vindt Regelink.

Samenwerking met bank

Het stel werkt al samen met de bank. ‘Boeren die het anders willen, kunnen bij ons langskomen voor een gesprek over onze ervaringen met financiering’, zegt de ondernemer.

Nadat het geld rond was, stuitten Malotaux en Regelink op een ander obstakel: ze kwamen met de ooms van Regelink niet uit de financiële voorwaarden van de overeenkomst. Gelukkig kwam de huidige locatie op hun pad. ‘Een echtpaar zonder opvolger dat graag wilde dat er hier toch verder zou worden geboerd. Ze zijn nieuwsgierig naar de omslag die ons team wil maken’, zegt Malotaux. ‘Het overnameproces is fijn verlopen. We zijn er goed met elkaar uitgekomen.’

Burgerboerderij De Patrijs is volop in transitie. Zo wordt er gebouwd aan een nieuwe kaas- en zuivelmakerij. Het werk wordt rondgezet met een team van 6 fte’s. Malotaux: ‘Meer dan een minimumloon voor eenieder zit er nog niet in. Wij hebben als doel om onze omzet dit jaar te verdubbelen en op termijn met een factor vijf. Het is al met al een proces dat niet zo gemakkelijk is als maatschappij en overheid denken. We noemen het transitiepijn. Daar zijn we eerlijk in. We zijn er nog lang niet.’