Meerdere bedrijfstakken geven werkvreugde aan Arjen Maas

Honderden witte kippen scharrelen onder de wilgenbomen bij het gemengde bedrijf van Arjen en Joke Maas in het Gelderse Aalst. Het is met 28 graden een mooie nazomerse dag. De kippen kunnen goed tegen de warmte. Dat is niet altijd zo geweest. De bruine leghennen die Arjen Maas drie rondes geleden had, konden minder goed tegen periodes met extreme hitte. 'Ze liepen met hun bek open en met de vleugels wijd. Witte leghennen zijn lichter en kunnen hun warmte beter kwijt.'

Toch heeft de hitteperiode deze zomer effect gehad. De voeropname zakte met 10 tot 15 gram per hen per dag, de 41.000 kippen dronken 1.000 liter water per dag extra en het eigewicht nam met gemiddeld 1 gram af. 'Gelukkig bleef de eiproductie nagenoeg gelijk', zegt Maas. 'Hittestress bij de koeien zorgde voor een productiedaling van gemiddeld 4 kilo melk per koe per dag.'

Witte leghennen

De overschakeling naar witte kippen was een financiële beslissing. 'Ze zijn duurzamer en efficiënter. Ze hebben minder onderhoudsvoer nodig en je kunt ze vijftien à twintig weken langer houden tot een leeftijd van ruim negentig weken.' Dat de eieren iets lichter zijn, is geen probleem. Maas verkoopt ze op basis van stuksprijs. 'Wel hebben we nu meer tweedesoorteieren. Witte eieren ogen eerder wat vies.'

De scharrel- en Freiland-eieren gaan via eierhandel Van Zetten naar Duitse afnemers. De drie kippenstallen en de vrije uitloop voldoen daarom aan de KAT-eisen, een Duits kwaliteitssysteem voor de productie van eieren. Zo hangen buitendrinktorens in de uitloop en staat 5 meter vanaf de stalgevel een wilgenlaan.

Beschermen tegen vogelgriep

De uitloop is omheind met gaas. 'Dat beperkt het risico op het binnenhalen van bijvoorbeeld vogelgriep', stelt Maas. 'Watervogels kunnen niet rechtstreeks vanuit de sloot de uitloop betreden, maar ze kunnen er nog wel in vliegen.'

Telkens als het vogelgriepvirus in Nederland opduikt, schrikt de ondernemer, maar hij kan niet veel extra's doen behalve de ophokplicht naleven en de biosecurity nog strikter toepassen. 'De bedrijfshygiëne moet jaarrond goed zijn', vindt hij. Hekken om het erf plaatsen om te voorkomen dat mensen er zomaar op kunnen, past niet in zijn visie. 'Alles voor de buitenwereld afschermen vinden we onplezierig. We willen transparant zijn naar de omgeving.'

Traditionele stal

De pluimveestallen zijn ingericht met een beun en roosters, waardoor mest de hele ronde opgeslagen kan blijven. Toen de derde stal in 2004 werd gebouwd, was het volièresysteem in opkomst. Toch koos Maas ervoor deze traditioneel te houden.

'Met kippen op beunen en roosters in groepen van zesduizend dieren is het prettig werken. De stal is veel opener, de paden zijn breder en het is overzichtelijker dan een volièrestal. Bovendien hoef je niet in de stellage te klimmen om een buitennestei te zoeken. Maar op dezelfde oppervlakte had ik met een volièresysteem meer dieren per stal kunnen houden.'

Gescheiden bedrijven

Op papier en fysiek zijn het pluimvee- en het melkveebedrijf van Maas volledig gescheiden. Elke locatie heeft een ander Uniek Bedrijfsnummer, een ander adres en een apart Kamer van Koophandel-nummer. 'Toch werd onze melk in eerste instantie niet opgehaald, toen er vogelgriep in deze regio uitbrak omdat er bij FrieslandCampina genoteerd stond dat wij ook kippen hielden en het huisnummer van de twee bedrijven nog hetzelfde was.'

De voordelen van drie bedrijfstakken zijn voor de ondernemer helder: 'We kunnen de inkomensrisico's spreiden. Nu is de melkprijs laag en verdienen we het grootste deel van onze kost met de kippen.'

Allrounder

Drie dagen in de week heeft Maas een vaste medewerker. Zijn vrouw Joke, die drie dagen buitenshuis werkt, zoon Henkjan en dochter Anna springen in het weekend bij. Zijn oom werkt mee bij de leghennen en ook op zijn neef kan Maas een beroep doen. Hij haalt regelmatig stagiairs naar zijn bedrijf. 'Landwerk als zaaien en oogsten doet de loonwerker. Het uitmesten en schoonmaken van de kippenhokken besteed ik uit. Grasmaaien en harken doe ik zelf. Gevarieerd werk en allround bezig zijn vind ik, net als mijn gezin, leuk.'

Bedrijfsontwikkeling is voor de ondernemer de komende tien jaar niet noodzakelijk. 'Maar regelgeving kan ook voor verandering zorgen. Bovendien is de kans groot dat Henkjan het bedrijf overneemt. De basis blijft het houden van gezonde dieren en technisch optimaal presteren. Anders valt er niets te verdienen.'