Kees Ligthart: 'Begin tijdig met nadenken over uw toekomst'

Wat is uw eerste indruk van de Kamerbrieven van de ministers?

'Vanuit de politieke invalshoek ligt de nadruk op saneren en weinig op innoveren. Het is aan de sector om ook de innovatiemogelijkheden maximaal te benutten. Zonder innovatie geen ontwikkeling en geen verduurzaming. Niet iedereen gaat stoppen. Het overgrote deel van de boeren en tuinders blijft doorgaan.'

Als u te lang wacht, bestaat de kans dat processen worden geforceerd

Kees Ligthart, agrarisch bedrijfsadviseur bij ABAB

Wat merkt u bij klanten?

'Er is onrust ontstaan. De kaart is ingekleurd, maar wat het concreet betekent voor ondernemers is nog niet duidelijk. Zolang er onduidelijkheid is, komt niemand in beweging. Ook niet de ondernemers die al in beweging wilden komen, want die willen zich niet in de vingers snijden. Ze behouden nu hun emissies en dat is tegenstrijdig aan wat ze wilden.'

Er ligt een heel pakket aan regelingen. Hoe bespreekt u dat met ondernemers?

'We gaan altijd een-op-een in gesprek. De vertaalslag van de generieke regelingen naar de eigen situatie is maatwerk. Er zijn er nog veel open eindjes. Dat hoeft niet erg te zijn. We hoeven nog niet alles uit te rekenen. Het gaat erom dat we bespreken wat ondernemers zelf willen doen, wat hun drijfveren zijn en wat hun visie is. Zo'n proces heeft tijd nodig en daarom moet u op tijd beginnen. Als u dan bijtijds een besluit neemt, is het vaak onder het voorbehoud dat je aan de voorwaarden van de regeling voldoet.'

Wat blijkt uit de gesprekken?

'Er is onder veel ondernemers een grote belangstelling om de opties in de breedste zin te bekijken: gaan we ontwikkelen of het bedrijf staken? Dat zijn twee tegengestelde dingen, maar het wordt nu zo bekeken. Dat was eerder anders. Dan ging het over 'stoppen of doorgaan' en 'doorgaan of ontwikkelen'.'

Wat raadt u ondernemers nu aan?

'Ik adviseer om niet te lang te wachten met nadenken over uw toekomst. Als u te lang wacht, bestaat de kans dat processen worden geforceerd, niet alleen door druk van de overheid, maar ook andere factoren.'