Recensie: de radicale bekering van Mansholt

Vorige week vond de voorstelling plaats in een tent in een weiland in het Noord-Brabantse Genderen. Het land is van veehouder Dirk van Wijk (78). Zijn vrouw en dochter runnen Café het Zwaantje in het voorhuis van de boerderij, dat vorig jaar honderd jaar bestond. Het is de tweede keer dat Toneelgroep Jan Vos voor een toneelvoorstelling op locatie de Brabantse gemeente Altena bezoekt. In 2018 was de groep er met 'Koning van het Grasland'.

'Mansholt' is een remake van de productie van Toneelgroep Jan Vos, die ook in 2014 en 2015 toerde langs boerenlocaties. Maar het stuk is nu minstens zo actueel. Per speellocatie is er eenmalig een talkshow voorafgaand aan de voorstelling. Regisseur Jeroen van den Berg vertelt dat de discussies daarin nu heel anders zijn dan zes jaar geleden. Toen ging het nog helemaal niet over transitie.

De voorstelling speelt in 1972. De tijd van boterbergen en melkplassen. Mansholt loopt tegen het eind van zijn carrière als Eurocommissaris. Hij heeft het bouwwerk neergezet van het landbouwbeleid met schaalvergroting, marktordening en subsidies.

Alarmerend rapport

Maar dan komt de Club van Rome met het alarmerende rapport 'Grenzen aan de groei'. Als Mansholt ziet wat de gevolgen zijn van zijn beleid, bekeert hij radicaal tot een andere visie. In dezelfde periode wordt hij verliefd op de 39 jaar jongere stagiaire Petra Kelly, de latere oprichter van de politieke partij Die Grünen.

Mansholt raakt in conflict met zijn medebouwers van het landbouwbeleid, in de voorstelling in de persoon van zijn voormalige rechterhand en topambtenaar Andreas. Die noemt zijn nieuwe ideeën krankzinnig. Daarnaast komt hij in een huwelijkscrisis terecht.

Twee locaties

De voorstelling speelt zich af op twee locaties: op het EU-kantoor in Brussel en in het boerderijtje in het Drentse Wapserveen, dat het echtpaar Mansholt wil kopen van boerin Wietje en haar vader Tjerk. Laatstgenoemde is hels, omdat Mansholt kleine boerenbedrijven wil saneren. Hij begroet de politicus met de buks.

Door een samenloop van omstandigheden ziet Mansholt toch kans de boerderij te kopen. Zijn vrouw gaat er wonen. Hij komt er in eerste instantie alleen als hij niet bij zijn vriendin in Brussel is.

Koninklijke onderscheiding

De zes prima acteurs dragen de voorstelling. Helmert Woudenberg (76), die Mansholt speelt, kreeg na de laatste voorstelling in her Zuid-Hollandse Haastrecht een koninklijke onderscheiding voor zijn verdiensten als acteur en theatermaker.

Na afloop van de voorstelling in Genderen volgt een langdurig applaus van het publiek. 'Mansholt' is tot en met 12 september te zien op vier boerenlocaties.