Er zit volop muziek in veredeling van pompoenen

Bij de rondgang langs de rassenvelden van veredelingsbedrijf Vitalis snijdt Van Diemen af en toe met een groot kaasmes een pompoen doormidden. Met een zakmes snijdt hij vervolgens een dun schijfje van het vruchtvlees af om te laten proeven.

De hoofdveredelaar is direct benieuwd naar het oordeel. 'Proef je de volle smaak en dan aan het eind een beetje nootachtig?'

Open dagen

Vitalis hield vorige week ondanks alle coronabeperkingen toch open dagen. In het Gelderse Voorst konden bezoekers op afspraak naast pompoenen de rassenassortimenten voor bladgewassen, prei, diverse koolsoorten en courgettes bekijken. Vitalis is gespecialiseerd in de veredeling van vollegrondsgroente voor de biosector en onderdeel van Enza Zaden.

Terugkomend op zijn smaaktest legt Van Diemen uit dat bij de veredeling van pompoenen smaak een superbelangrijke eigenschap is. 'We zien in West-Europa een sterk groeiende markt en een goede smaak is daarvan de basis.' Pompoenen worden toegepast in soepen en salades en volgens hem ook regelmatig gegrild op barbecues.

Eerste hybrideras

In Europa is de rode pompoen het populairst. Het lukte Vitalis acht jaar geleden om het eerste hybrideras Orange Summer op de markt te brengen. De hybrideveredeling nam vijftien jaar in beslag. 'We hebben dit samen opgepakt met collega-veredelaars van Enza Zaden in Nieuw-Zeeland. Vanwege de tegengestelde seizoenen konden we elk jaar een extra generatie produceren. Dat leverde veel tijdwinst op.'

De meerwaarde van hybriden is volgens de hoofdveredelaar de hogere productie, de uniformere pompoenen en de dikkere vruchtwand. 'Bij zaadvast oogsten we 15 tot 18 ton per hectare en is de variatie tussen de pompoenen groter. Onze hybriden produceren 20 tot 25 ton per hectare en dan vooral pompoenen in de gewichtscategorie van 800 tot 1.500 gram per stuk.'

Vooral biologisch

Naast smaak en productie zijn houdbaarheid, groeitype en virusresistenties belangrijke veredelingsdoelen. Van de pompoenen in Nederland en omringende landen wordt 90 tot 95 procent biologisch geteeld. 'Het betekent dat we altijd zoeken naar rassen die vitaal groeien en van nature goed weerbaar zijn.'

Over het algemeen is pompoen een gewas met lange ranken waarbij de vruchten verspreid uitgroeien. In de veredeling selecteert en kruist Vitalis nu meer op bush types. Dit zijn compacte planten die pas later in het seizoen kortere ranken vormen.

Mechanische onkruidbestrijding

Het voordeel is dat de pompoenen bij de oogst dichter bij elkaar liggen. Bovendien is het over een langere periode mogelijk om mechanische onkruidbestrijding uit te voeren. 'Dit planttype biedt ook meer mogelijkheden om de oogst eventueel verder te mechaniseren', meldt Van Diemen.

Nieuwe hybriden van Vitalis zoals Flexi Kuri en Kaori Kuri zijn goed houdbaar tot begin februari. Dat is een verbetering ten opzichte van bestaande rassen die hooguit tot de jaarwisseling te bewaren zijn.

De intermediaire resistentie tegen verschillende virussen die overdraagbaar zijn via bladluizen, is van belang voor teeltgebieden waar de druk hoog is. Dit speelt meer in Duitsland en Frankrijk dan in Nederland.

Butternuts

Behalve voor rode pompoenen heeft Vitalis ook veredelingsprogramma's voor groene, grijze en flespompoenen. Bij deze laatste groep, ook wel bekend als de butternuts, is het voor veredelaars de uitdaging om nieuwe rassen aan te passen aan de minder tropische groeiomstandigheden in West-Europa.

'Dit zijn prachtige pompoenen en een mooie verbreding van het aanbod. In de veredeling zijn we bezig om de daglengtegevoeligheid op te rekken. Dat lukt aardig. Dit is in de teelt te ondersteunen door vroegere inzaai en door de teelt te starten onder afbreekbare folie.'

Groene pompoenen zijn wereldwijd populairder dan rode pompoenen, zegt de hoofdveredelaar, terwijl hij weer een schijfje vruchtvlees laat proeven. 'Deze smaak is nog voller en vooral daarom zijn ze de Japanners er gek op. Daar is het areaal 20.000 hectare. In Europa wordt dit segment maar matig opgepakt. Onze groene rassen worden vooral via Enza Zaden in Nieuw-Zeeland in Azië op de markt gebracht.'

Goed houdbaar

De geschiedenis van de grijze pompoenen gaat terug tot de VOC-tijd, weet Van Diemen. 'Deze goed houdbare pompoenen werden drie eeuwen terug al meegenomen door Oost-Indiëvaarders voor de lange zeereis. Ze zijn nog steeds populair in Zuid-Afrika en Australië. Ook voor dit segment hebben we twee hybriden beschikbaar en zijn we wereldwijd marktleider. Voor de Europese markt zijn deze pompoenen eigenlijk nog te grof.'

Een nieuwe ontwikkeling voor pompoenen is de toepasbaarheid van het gewas in de strokenteelt. Van Diemen laat de proefvelden zien waar de pompoenen afgelopen jaar op stroken van 3 meter breed afwisselend zijn geteeld met onder meer grasklaver en prei. 'Wij denken dat pompoenen prima geschikt zijn voor deze nieuwe teeltstrategie en vinden het interessant om verschillende rassen hiervoor te testen.'