'Route 2050' helpt jonge Overijsselse boeren met bedrijf

Gerrit Baan is 24 en opgegroeid op een melk- en pluimveebedrijf in Rijssen. Hij werkt nu een dag in de week bij een melkveehouder in Heeten, klust een dag bij op een varkensbedrijf en vult de rest van zijn dagen bij agrarisch adviesbureau VIB in Assen. Tevens is hij bestuurslid bij het Overijssels Agrarisch Jongeren Kontakt (OAJK).

Zijn droom is om in de toekomst een melkveebedrijf te beginnen. Voor Baan is het belangrijk dat hij straks een bedrijf heeft waar hij energie van krijgt, met bedrijfsvoering die bij hem past. 'Zodat je elke dag met een glimlach wakker wordt en aan het werk kunt in plaats van ertegen opzien', omschrijft hij het.

Eigen visie

'Vaak wordt een bedrijf van ouders overgenomen en wordt er niet met een eigen visie gestart. Terwijl het volgens mij belangrijk is om iets te doen wat je echt leuk vindt als je het veertig jaar wilt volhouden. Geen passie is geen energie en dat is weer geen uitvoering.'

Precies met die gedachte in het achterhoofd is het project 'Route 2050' ontstaan, zegt Lilian van Uhm. Zij is vanuit Stimuland projectleider van 'Route 2050' dat in samenwerking met het OAJK en provincie Overijssel is opgezet, met ondersteuning van Rabobank en Spoar-Countus.

Boer van de Toekomst

'Het is in feite een vervolg op de eerder gehouden bijeenkomsten 'Boer van de Toekomst', waar jonge boeren met elkaar in gesprek gingen over de toekomst', zegt Van Uhm.

Uit die gesprekken bleek dat er bij deze doelgroep een behoefte bestaat om gericht naar hun toekomst te kijken. Sommigen van hen hebben al besloten een bedrijf over te nemen, anderen zitten nog in een fase daarvoor. Het project 'Route 2050' is voor beide groepen bedoeld, zegt de projectleider. 'Het uiteindelijke doel is helder krijgen hoe je aan de slag wilt gaan, een visie ontwikkelen voor je bedrijf. Met een sterk fundament en voldoende zelfvertrouwen om te gaan ondernemen.'

Drie stappen

Dat gebeurt in drie stappen. Allereerst gaan deelnemers naar zichzelf kijken: wie ben ik, waar ligt mijn passie en waar sta ik voor? In de tweede fase staat de omgeving centraal. 'Dat moet je breed zien', legt Van Uhm uit. 'Vrienden, ouders, politiek, supermarktketens, eigenlijk alles waar je als agrarisch ondernemer mee te maken krijgt. Hoe zouden zij graag zien dat je je bedrijf runt?'

In de derde fase wordt gekeken naar verdienmodellen. 'Ben je erachter hoe jij het wilt en heb je met je omgeving gesproken, dan is het tijd om te kijken hoe je er een boterham mee kunt verdienen.' Alle drie de fasen bestaan uit twee onderdelen: een collectieve bijeenkomst en een opsplitsing in kleinere groepjes waarin met een opdracht aan de slag wordt gegaan.

Slotbijeenkomst

Ter afsluiting is er een bijeenkomst gepland waar de uitkomsten worden gepitcht in het bijzijn van iedereen die belangrijk is voor de jonge boeren.

Baan denkt dat deelname aan het project 'Route 2050' kan bijdragen aan een goede, gelukkige toekomst voor jonge boeren. 'Op die manier kun je ontdekken wat je echt leuk vindt om je hele leven te doen en wat er mogelijk is op de plek waar je zit of je wilt vestigen', zegt hij.

Doen wat bij je past

'Je hebt boeren die het leuk vinden om veel te produceren, anderen willen juist verbreden. Het is belangrijk dat je doet wat bij je past, ook als dat anders is dan je ouders het doen.'

Volgens Baan komt er zoveel op de sector af dat het risico op de loer ligt om als jonge boer in een vicieuze cirkel terecht te komen. 'Als je niet doet wat je leuk vindt, kan dat. Terwijl ik denk dat als je weet wat je wilt en met plezier werkt, eerder gelooft dat een probleem wel overwaait. Dan kijk je gewoon door nieuwe overheidsregels heen', is zijn overtuiging.

Ideaalbeeld

Zelf heeft Baan wel een ideaalbeeld voor zijn eigen boerderij: een melkveebedrijf dat niet te groot is. 'Anders ben je een slaaf van je eigen investering. Ik vind het leuk om zoveel mogelijk van eigen grond te halen en ik wil weidegang. Dat soort dingen staan vast, maar hoe het er precies uit gaat zien, heb ik nog niet exact op de horizon. Het begint er in ieder geval mee dat je het zo leuk mogelijk maakt voor jezelf.'

Baan heeft vertrouwen in de toekomst voor jonge, Nederlandse boeren. Hij denkt dat er ruimte blijft om op een goede manier te blijven boeren.

'Alle soorten productie, zowel massa- als conceptproductie, zullen nodig blijven. Maar er gaan wel dingen veranderen. Kijk maar eens naar hoe het tien jaar geleden was ten opzichte van nu. Een volgend kabinet gaat weer andere dingen doen. Maar zolang je zelf duidelijk voor ogen hebt wat je wilt, kun je inspelen op die wisselingen.'

Maatwerk voor deelnemers

Met 'Route 2050' hopen het OAJK en Stimuland daar een bijdrage aan te kunnen leveren. Het traject belooft maatwerk voor elke deelnemer. Baan: 'Er is geen standaard. De een zal willen uitbreiden, de ander misschien een neventak. Ons doel is jonge boeren vanuit hun eigen kracht en passie de toekomst in te laten gaan.'

Van Uhm sluit zich daarbij aan. Volgens haar maakt het dus ook niet uit in welke agrarische tak deelnemers aan het traject actief zijn. 'Het is ook niet per se voor bedrijfsopvolgers. Ook jongeren die thuis geen bedrijf hebben, maar wel de ambitie hebben om wat op te starten in de sector.'