Onzichtbare PIA-bacterie is grote schadepost
Op vrijwel alle bedrijven is er wel een varken die de PIA-bacterie bij zich draagt. Soms leidt dat tot een acute PIA, vaker hebben varkens een chronische of subklinische vorm met een onzichtbare schadepost. Dat vraagt om aanpak van voeding, management en vaccinatie.
Als de bacterie Lawsonia intracellularis een acute PIA (Ileïtis of darmontsteking) veroorzaakt, zijn daar weinig vraagtekens over. De verschijnselen – plotselinge sterfte van zware vleesvarkens met bloederige diarree – zijn duidelijk genoeg. 'De uitval van een zwaar varken is vervelend en ook een kostenpost', zegt Rutger Jansen, dierenarts bij Boehringer Ingelheim.
'Maar gemiddeld over een volledig koppel blijft, met de huidige hoge vleesprijzen, de schade relatief beperkt met 70 cent tot 1 euro per varken. De schade van de chronische of subklinische vorm van PIA is veel groter. De groeiachterstand kost al ongeveer 1 euro per varken. De slechtere voerconversie doet er nog eens 2,50 euro bovenop.'
Op zoek naar bron
Jan-Willem Aartsen, varkensspecialist bij P. Bos Veevoeders, kent het probleem. 'Een varkenshouder kampt met tegenvallende of wisselende resultaten, soms zonder zichtbare oorzaak. Samen met de dierenarts zoeken we dan uit of PIA de mogelijke oorzaak is', vertelt hij.
Subklinische PIA kan al gauw 3,50 euro per varken kosten
'Door bloedonderzoek bij varkens van verschillende leeftijden kan de dierenarts uitzoeken wanneer PIA voor de meeste problemen zorgt en waar de besmetting mogelijk vandaan komt.'
Mestonderzoek
Het is verstandig bloedonderzoek te combineren met mestonderzoek. 'De beste manier om PIA aan te tonen, is een kwantitatieve PCR-test op mest', zegt Sonja Agten, dierenarts bij MSD Animal Health. 'Als die test de PIA-bacterie in ruime mate aantoont, is er ook sprake van beschadiging van de darm.'
Volgens Agten helpt het bloedonderzoek helpt om het infectiemoment te bepalen. 'Samen zijn deze onderzoeken belangrijk bij het bepalen van een vaccinatiestrategie: is vaccinatie zinvol en op welk moment? Al blijft PIA net als PRRS een lastige ziekte die door meerdere factoren wordt beïnvloed.'
Voeding
Een belangrijke factor die bij PIA meespeelt, is volgens Jansen voeding. 'Er wordt veel gevraagd van varkens. Ze moeten snel en efficiënt groeien en de voerkosten mogen niet te hoog zijn. Een goed verteerbaar voerpakket helpt om PIA-problemen te beperken. De darm staat dan minder onder druk. Raap eruit en soja erin helpt bijvoorbeeld. Wel maakt dat het voer duurder.'
Bij de PIA-aanpak maakt P. Bos Veevoeders een analyse van de drinkwaterkwaliteit, zodat zeker is dat dit niet de bottleneck is. Vervolgens wordt de voeropname rond de voeroverschakeling gemeten om inzichtelijk te krijgen of hier de problemen ontstaan. Aartsen: 'Zorg voor een geleidelijke overschakeling en voeders die goed op elkaar aansluiten.'
Maalfijnheid
Belangrijk daarbij is de juiste maalfijnheid van de verschillende voercomponenten. 'Gerst walsen we waardoor er voldoende vezels in het voer zitten om de darmgezondheid te verbeteren. Eiwitbronnen malen we juist fijn om te zorgen dat ze goed verteerbaar zijn. Daarnaast gebruiken we in al onze voeders een speciale darmverbeteraar. Helpt dit alles niet voldoende, dan hebben we de Control PIA-voersoorten.'
Met alleen aanpak van de voeding zijn de nadelige gevolgen van een PIA-besmetting niet verdwenen. Jansen raadt aan een periode lang als test te gaan vaccineren. 'Dan moet je goed bijhouden wat het effect is van de vaccinatie op de resultaten. Vervolgens kun je de ROI (Return on Investment) berekenen: hoeveel euro's krijg je terug voor de investering in de vaccinatie?'
Naast het vaccineren en aanpak van de voeding is een goede biosecurity van belang. Daar gaat het nog geregeld mis. Jansen: 'De echte vakmensen herkennen een ziek varken snel en stappen in het hok om het te behandelen. Daarmee lopen ze het risico om PIA te verspreiden. Dat gebeurt in de eerste plaats via de mest. Met een simpele hogedrukspuit de laarzen altijd schoonspuiten, is dan de beste oplossing.'
Kleding per diergroep
Niet mengen van de varkens is belangrijk om verspreiding van PIA binnen het bedrijf te voorkomen, net als het scheiden van de verschillende diergroepen. Dat betekent aparte kleding en schoeisel voor dragende zeugen, kraamstal en gespeende biggen.
Agten: 'En bij de vleesvarkens is het goed om ook bij de jonge en oudere vleesvarkens aparte kleding en laarzen te gebruiken.'
Bekijk meer over:
Lees ook
Marktprijzen
Meer marktprijzen
Laatste nieuws
Nieuwste video's
Kennispartners
Meest gelezen
Nieuw op MechanisatieMarkt.nl
-
Massey Ferguson Tractor 3640 (WD) #46915
Gebruikt, € 56.580
-
John Deere Tractor 7430 PREMIUM (HA) #376725
Gebruikt, P.O.A.
-
Kubota B2261 HDW compact traktor
Gebruikt, € 24.950
-
Fendt Tractor Farmer 311 (HA) #31290
Gebruikt, P.O.A.
Vacatures
Bestuurslid met voorzitterskwaliteiten
Coöperatie Natuurrijk Limburg - NL
Projectmedewerker waterkwaliteit, NIL, klimaat, bodem en agrarisch natuurbeheer
Agrarische Natuurvereniging Oost-Groningen - Vlagtwedde, Westerwolde
Directeur
KAVB - Hillegom
Accountmanager Binnendienst
AgriPers - Wageningen
Docent-Onderzoeker Innovatieve Plantenteelt
Hogeschool Van Hall Larenstein - Leeuwarden
Weer
-
Donderdag13° / 12°95 %
-
Vrijdag12° / 5°20 %
-
Zaterdag13° / 4°20 %