Onzekerheid houdt handel in fosfaatrechten op

Melkveehouders krijgen voor 15 januari de beschikking in de brievenbus over hoeveel fosfaatrechten zij daadwerkelijk krijgen toebedeeld. De exacte verrekening van de 10 procent afroming van een overdracht wordt dan naar verwachting ook duidelijk.

Bij duidelijkheid over de beschikking is opnieuw een stukje onzekerheid weggenomen. Het is namelijk een optelsom van onzekerheden die potentiële kopers en verkopers afwachtend maken.

De beschikking mag dan binnenkort duidelijk zijn, dat is niet de enige reden dat de handel nog niet echt loskomt. De dreiging van dalende melkprijzen en een mogelijke standstill bij zuivelcoöperatie FrieslandCampina maken melkveehouders ook afwachtend. Niet onlogisch en in veel gevallen zelfs terecht, stelt Niek Groot Wassink, adviseur rundvee bij DLV Advies.

Onzekerheid

'Melkveehouders hebben al ruim twee jaar met veel onzekerheid te maken. Dat maakt hun voorzichtig. Daarnaast is het zaak om de liquiditeiten goed te managen', verklaart Groot Wassink.

'2017 was eindelijk weer eens een goed jaar, maar door een dalende melkprijs komt er de komende maanden waarschijnlijk minder geld binnen. Een goed jaar kan ook betekenen dat er belasting moet worden betaald. Wij adviseren onze klanten daarom ook ten zeerste om de geldstromen en de impact die een aankoop van fosfaatrechten daarop heeft, goed in beeld te brengen voor hun bedrijf.'

Aflossingstermijn

Op 20 december vorig jaar kwam minister Carola Schouten (Landbouw) met haar brief aan de Tweede Kamer. Hierin verkondigde zij dat aangekochte fosfaatrechten de komende jaren fiscaal kunnen worden afgeschreven. In tien jaar voor wie dit jaar zaken doet. Dat betekent niet een-op-een dat de aflossing ook die termijn meekrijgt.

Volgens Groot Wassink hanteren banken tot op dit moment nog steeds de termijn van vijf jaar. 'Het zou mij niet verbazen dat dit nog verandert en dat de banken maatwerk hierin gaan bieden.'

Rabobank

Marijn Dekkers, sectorspecialist Melkveehouderij bij de Rabobank, bevestigt dat vijf jaar aflossen vooreerst de lijn blijft waar de bank aan vasthoudt. 'Intern overleggen we komende tijd of dit aanpassing verdient na de aankondiging dat afschrijven in tien jaar mogelijk is', aldus Dekkers.

'Voor de sector blijft het het verstandigst om aan de vijf jaar vast te houden. Anders drukt de financieringslast van de rechten te lang en sterk op de exploitatie van veel melkveebedrijven. Zeker omdat er op veel andere terreinen ook de nodige investeringen nodig zijn de komende jaren. De huidige prijzen van fosfaatrechten zijn dan ook nog te hoog.'

Verplichte afroming

Bij de handel in fosfaatrechten, nu nog via optiecontracten, wordt een contract opgesteld met daarop het netto te ontvangen aantal kilo's voor de kopende partij. De verkopende partij moet dit leveren voor de afgesproken prijs, plus 10 procent rechten die bij een transactie worden afgeroomd. Dit betekent dat een melkveehouder die tekent voor de verkoop van negenhonderd fosfaatrechten, in werkelijkheid duizend rechten moet leveren.

De laatste honderd rechten (10 procent) worden door RVO afgeroomd. Deze gaan in een grote 'pot', waarvan later wordt bepaald hoe daarmee wordt omgegaan.

Leasen

Bij het leasen van rechten geldt dezelfde verplichte afroming. Al lijkt leasen nog niet erg populair en klopt de term formeel ook niet, licht Ids Schaap van Fosfaatrecht.nu toe. 'We noemen het leasen, maar eigenlijk tekent de melkveehouder voor het inleveren van zijn 100 procentleveringsrecht om direct een 0 procentleveringsrecht terug te krijgen voor het lopende jaar', legt hij uit.

'Je blijft dus in het bezit van de rechten, al wordt er per jaar eenmalig bij het 'verleasen' 10 procent afgeroomd. Wie bijvoorbeeld duizend rechten op deze wijze 'verleaset', heeft het volgende jaar nog maar negenhonderd rechten over.'

Niet happig

Schaap noemt dat een van de redenen waarom potentiële aanbieders van rechten hier niet happig op zijn. De prijs ligt momenteel net boven de 30 euro per recht. Dat is ruim 15 procent van de koopprijs en omgerekende zo'n 1.300 euro per koe. 'Een prijs die lager ligt dan leasen in het melkquotumtijdperk, maar toch moeten veel potentiële afnemers van fosfaatrechten hier nog erg aan wennen.'

Volgens Schaap is er dan ook weinig concrete vraag naar het afsluiten van leaseconstructies. Eric Peters van Farmel bevestigt dat beeld. De dalende melkprijs en een dreigende standstill bij FrieslandCampina spelen ook hier weer een rol, geven beide handelaren aan.

Extra duidelijkheid

Peters: 'Als de melkveehouders 15 januari allemaal hun beschikking hebben, wordt overdraagbaarheid van rechten ook officieel mogelijk. Dat creëert weer extra duidelijkheid. Bij elk stukje extra duidelijkheid neemt de handel toe, omdat veel melkveehouders sowieso hun 8,3 procent verlies aan rechten willen aanvullen.'

Schaap denkt dat de handel nog enkele maanden tam blijft: 'Na het voorjaar, als de situatie bij FrieslandCampina helder is en de tekorten aan rechten nijpender, zullen de handel en de prijs aantrekken.'

• Lees meer hierover deze zaterdag in Nieuwe Oogst