'Opbrengst bij niet-kerend gaat omhoog'

Op de Broekemahoeve in Lelystad vindt meerjarig bodemonderzoek plaats. Onderzoekers vergelijken hierbij niet-kerende grondbewerking (NKG) en ploegen met elkaar. De eerste conclusies werden vorige week woensdag tijdens de BioVeldag gepresenteerd.
'Bij graan zijn de opbrengsten bij NKG meestal lager en soms hoger', zegt Van Balen. 'Peen was vorig jaar bij niet ploegen beter. Het geploegde land was fijner en dat zorgde sneller voor slemp. NKG had daarnaast ook minder last van vorstschade. Dat is een mooi bijkomend effect.'

Gras-klavermengsels

Gras-klavermengsels laten bij niet-kerend vaak 20 procent hogere opbrengsten zien. Uien en suikerbieten laten iets lagere opbrengsten zien. 'Met betere zaaitechnieken zijn de opbrengsten van gewassen met fijn zaad gelijk te trekken', denkt de PPO-onderzoeker.
NKG vraagt bij fijnzadige gewassen om een betere zaaitechniek, aldus Van Balen. 'Voor een goede kieming is het belangrijk om fijn zaad mooi weg te leggen. Daar ligt het aan, niet aan de groei. Als je wilt, kun je met de opbrengsten gelijk komen aan ploegen.'

Organische stof

In het algemeen wordt aangenomen dat de afbraak van organische stof bij NKG lager is dan bij ploegen en daardoor het gehalte toeneemt. Dit blijkt (nog) niet uit het meerjarige onderzoek. 'We zien geen toename van organische stof. Wel is de bodemstructuur losser, is de aggregaatstabiliteit beter en is de diversiteit aan bodemleven toegenomen', zegt Van Balen.
Op de Broekemahoeve is NKG in combinatie met vaste rijpaden toegepast. 'Die beide technieken passen goed bij elkaar. We zien op een gegeven moment wel dat de rijpaden zo hard als beton worden. Voordeel is dat de rijpaden daardoor veel draagkracht krijgen', aldus de onderzoeker.
In de praktijk laat de draagkracht toch te wensen over, constateert Van Balen. 'In het voorjaar blijft grond met NKG langer vochtig. Bij het bewerken van de grond moet je in het voorjaar daarom geduld hebben. Bij peen gaf dat dit jaar een week verschil in zaaitijd.'

Capillaire werking

Bij NKG is de grond vaak stugger en blijft deze langer vochtig. Van Balen schrijft dit onder andere toe aan de betere capillaire werking van de bodem. 'De poriënstructuur blijft bij niet-kerende grondbewerkingen beter intact.'
Tijdens een machinedemonstratie konden de bezoekers de verschillen zien tussen NKG en een kerende grondbewerking met een ecoploeg. Een ecoploeg past goed in een systeem met minimale grondbewerking. Door ondiep te ploegen blijft de humus bovenin de bouwvoor.
Daarnaast waren er enkele machines voor NKG, zoals de Discaerator 3000 van McConnel. Het is een machine met gebogen woelpoten, schijveneggen en een zware wals. De machine heeft een werkbreedte van 3 meter en weegt 3.000 kilo.
Tijdens de demonstratie gingen de woelpoten tot een diepte van 37 à 38 centimeter, terwijl het maximum 40 centimeter is. De organische stof blijft mooi bovenin de toplaag, iets wat McConnel met de machine bewust nastreeft.

Woelpoten

SMS toonde een machine met vier woelpoten met een gebogen tandvorm. De woelpoten trekken het bodemprofiel open zonder in de lagen de grond te mengen.
Het woelpoten zorgt ervoor dat storende lagen worden gebroken en gewassen dieper kunnen wortelen. 'De wortels moeten de voeding niet alleen uit de bovenste 30 centimeter halen. Een intensieve beworteling in de diepte en in de breedte is vooral voor de biologische landbouw van belang', zegt Ruud Hendriks van biologisch instituut Warmonderhof.
Hendriks maakt duidelijk dat veel gewassen tot een meter diep kunnen wortelen. Veel gronden in Nederland zijn echter verdicht. Dat is nadelig voor de wortelgroei en het bodemleven. 'Het is een schrikwekkend beeld waarin we het bodemleven op pad sturen.'