Verslaafde hunkert naar boerenzorg

Door de transitie van de AWBZ naar WMO, per 1 januari 2015, is de vraag naar verslavingszorg op zorgboerderijen toegenomen. 'Waar intramurale instellingen worden ontmanteld omdat de zorg daar te duur is, gaan mensen zoeken naar alternatieven als zorgboerderijen', constateert Van Esch.

Daarbij komt dat veel gemeenten, die sinds anderhalf jaar verantwoordelijk zijn voor de financiën van de zorg, positief tegenover het concept staan, ervaart Van Esch. 'Ze zien resultaat. Met een nuttige dagbesteding is bij 70 procent van de hulpboeren de terugval na twee jaar minimaal. Dat is een hoog percentage.'

Een derde vervalt weer terug in het oude patroon, is de praktijk. 'Verslavingen zijn heel hardnekkig. De hulpboeren hebben vaak het hele hulpverleningsland al gehad. Het kunnen mensen zijn die net uit de gevangenis komen, maar ook mensen met een alcohol- of drugsverslaving of mensen met burn-outs en zware depressies.'

Structuur

Volgens Van Esch is het vooral te danken aan de structuur dat een agrarisch bedrijf biedt en de betrokkenheid van de boer dat een relatief groot percentage van de hulpboeren op het rechte pad blijft. 'Bij een boer is werk belangrijk, dat biedt continuïteit. Dat mensen op tijd op het werk moeten verschijnen klinkt heel logisch voor een buitenstaander, maar is voor heel veel cliënten een opgave. Agrarische bedrijven kunnen hen hierin begeleiden.'

Van Esch denkt dat er met name kansen liggen voor boeren die nog willen doorboeren maar bijvoorbeeld geen opvolger hebben en niet willen uitbreiden. 'Zij kunnen door een stukje zorgverlening een inkomen garanderen.'

De hulpboeren verblijven negen maanden tot een jaar op de boerderij en wonen er vaak ook in appartementen of woonunits bij. Als dat goed gaat, gaan ze zelfstandig wonen. Een casemanager van NovaFarm-Grip houdt korte lijntjes met de cliënt, boer en gemeenten, en met de schuldsaneringsinstanties.

Voordeel

De zorgboeren zijn ondernemers, maar geen therapeut, benadrukt Van Esch. Dat kan juist ook een voordeel zijn, ervaart zorgboer Mari van Heesch van zorgboerderij De Heeschdonck in Schijndel. 'Een enkele keer komt er fout bezoek voor onze hulpboeren het erf oprijden, zonder precies aan te kunnen geven wat ze komen doen. Omdat je op eigen terrein bent, kun je zo'n iemand meteen wegsturen. Daar heb je geen draaiboek voor nodig.'

Samen met zijn vrouw Ria vangt Van Heesch sinds 1998 verslaafden en psychiatrische patiënten op. Naast de opvang via NovaFarm-Grip bieden ze ook dagbesteding aan twintig dementerenden.

'De hulpboeren hebben heel veel gemist. Zo raakte één van hen heel geëmotioneerd toen hij shampoo en zeep kreeg met kerst. Hij had nog nooit een kerstcadeautje gehad. Een stuk eigenwaarde geven vinden wij heel belangrijk.'