EnergiekEvent werpt licht op besparing

De organisatoren van het EnergiekEvent 2016 pakken 7 april uit in Horti Science Park (zie kaders). Onder de subtitel 'Licht op Besparing' kunnen deelnemers een route samenstellen langs workshops, experimenten en onderzoeken met resultaten over onder meer schermen, belichting en vochtregulering in het kader van 'kas en gewas'.
De dag opent met het stilstaan bij tien jaar Kas als Energiebron (KaE) met een eigen variant van De Wereld Draait Door. Want KaE, het innovatieprogramma voor energiebesparing en verduurzaming in de glastuinbouw van LTO Glaskracht Nederland en het ministerie van Economische Zaken (EZ), is de laatste tien jaar succesvol geweest, zeggen de initiatiefnemers.

Gouden driehoek

Eric Poot, teamleider bij Wageningen UR Glastuinbouw: 'Voor ons is het belangrijk dat er meerjarig commitment en dito financiering is vanuit de gouden driehoek overheid-bedrijfsleven-kennisinstellingen voor innovaties die energie besparen. Samen optrekken is heel belangrijk. Die continuïteit heeft geleid tot diverse praktische ontwikkelingen, waaronder Het Nieuwe Telen (HNT).'
Piet Broekharst, programmamanager KaE (LTO Glaskracht Nederland), vult aan: 'We hebben de lijn van gesloten en semigesloten kas gehad; HNT is daar een spin-off van. Ik zie HNT echt als een groot succes, net als het gebruik van aardwarmte. Succes heeft meerdere vaders, maar KaE is er zeker één van.'
Marc Grootscholten, manager Improvement Centre van Delphy, het kassencomplex waar het project nieuwe teeltconcepten en technische installaties demonstreert: 'We zijn momenteel met heel veel technieken aan de gang om energie te besparen. De huidige conclusie is: met minder investering kun je als teler toch energie besparen.'
'Tien jaar geleden werd gezegd: het geslotenkasprincipe is de toekomst, nu is het een gepasseerd station. Dat betekende het downsizen van andere systemen, waar je nu ziet dat je met efficiënter schermgebruik nog verder komt. De grenzen worden steeds verder gelegd en het eind is nog niet in zicht. Waar het gasverbruik in een paprikakas per vierkante meter daalde van 40 naar 25 kuub, zitten we nu al op 20 kuub. En theoretisch zou 13 tot 14 kuub ook moeten kunnen, al blijft er altijd energiebehoefte.'

Naar klimaatneutraal

De vraag is hoe het verder moet met KaE. Broekharst: 'De CO2-emissies liggen nog niet op nul. Dat vraagt ook nog wel even tijd. Klimaatneutraal telen staat pas voor 2050 op de agenda. Tegen die tijd zijn alle kassen vervangen, bijvoorbeeld door winterlichtkas, daglichtkas, kassen met dubbellaagsdek (VenlowEnergy, 2SaveEnergy).'
Daarmee zijn aan de besparingskant flinke klappen te maken. 'Wat mij betreft zijn de speerpunten voor de komende vijf jaar: verder met aardwarmte, energiebesparing en HNT; zo zuinig mogelijk elektriciteitsverbruik en belichting, en alternatieve CO2-bronnen. Dát zijn de topics.'
Poot legt de lat graag hoog. 'Er zijn stevige discussies met EZ en de sector. De doelen moeten worden aangescherpt. De doelen van tien jaar geleden qua CO2-emissie zijn inmiddels wel gehaald; het doel dat alle kassen klimaatneutraal moeten zijn nog niet. Daar valt nog veel te ontwikkelen, bijvoorbeeld in kasdekken, smart materials en de optimale opvang van licht in de winter. De zijden van de gouden driehoek moeten elkaar scherp houden.'
Grootscholten: 'Voor groenten hebben we energiebesparing goed in de picture. De uitdagingen liggen wat ons betreft hoofdzakelijk in de sierteelt zoals chrysanten en andere belichte teelten.'
Ook hij stelt dat 'de gouden driehoek een mooi concept' is, maar dat de afschaffing van de productschappen aan de wortels ervan knaagt. 'Ten tijde van de productschappen droegen alle telers bij en konden gebruik maken van de kennisontwikkeling binnen het onderzoek. Nu wordt de financiering moeilijker en het draagvlak kleiner. Er ontstaat discussie over kennisdeling. Dat kan een struikelblok worden.'