Boomkweker kweekt energiewilg

Roelands kwam via stichting Probos op het spoor van de energiewilg. Die stichting ontwikkelt nieuwe kennis voor de bosbouw. Hij volgde een project in Groningen waar de energiewilgen zijn aangeplant. Het bleek dat het plantgoed uit Duitsland kwam. In Nederland was het niet beschikbaar.
Roelands nam daarom contact op met SalixEnergi in Zweden, dat alle licenties heeft van de snelgroeiende wilg. Hij verwierf het alleenrecht voor vermeerdering in Nederland en België en moet daarvoor een bepaald percentage afdragen aan de Zweedse vermeerderaar.
De kweker vermeerdert drie soorten snelgroeiende wilg. Die hebben alle drie een veel grotere houtopbrengst dan gangbare wilgen en een veel hoger verbrandingsrendement. Er blijft ook vrijwel geen as achter, zoals bij veel andere wilgen. 'De soorten zijn helemaal doorontwikkeld.'
Half maart leverde hij stekken aan de eerste klant, de Coöperatie Duurzame Energieketen De Baronie (CDEB) in Gilze. Maart vorig jaar kreeg hij de stekken uit Zweden. Hij heeft veel ervaring met de teelt uit stekken, want hij kweekt zelf al zijn eigen plantgoed ook uit stekken. 'Ik behandel ze hetzelfde als mijn eigen boomkwekerijproducten.'
Roelands heeft van de energiewilg 2000 vierkante meter vermeerderingsveld. Vandaaruit maakt hij nieuwe stek, meestal van 20 centimeter lang. In januari en februari oogstte hij de eerste stekken. Die heeft hij gebundeld en in de koelcel in winterrust klaargezet voor klanten.
De boomkweker plantte de eerste 3,2 hectare wilgenstekken samen met de coöperatie uit Gilze, op het leegstaand bedrijventerrein Midden-Brabant Poort. De coöperatie werkt bij de energieteelt samen met de gemeente Gilze-Rijen, die eigenaar is van het terrein. Roelands moest de coördinaten van het perceel doorgeven aan SalixEnergi, zodat het altijd traceerbaar is.
De aanplant is de eerste activiteit van de nieuwe coöperatie, waarin kalverhouders uit de regio en de ANV Baarle-Nassau zijn verenigd. Zij telen de wilgen voor de verwarming van hun stallen. De telers van het energiehout ontvangen een subsidie voor aanplant. ZLTO-adviseur Ton van Korven begeleidde het traject. Roelands gaat in april ook aan een tweede klant leveren, voor 5 hectare teelt in het midden van het land.
Het gewas heeft na drie jaar voldoende volume om te oogsten. De opbrengst is zo'n 10 ton droge stof per hectare per jaar. Dat heeft dezelfde energiewaarde als 5.600 kuub gas.
Een maishakselaar met een speciaal voorzetstuk oogst het metershoge gewas. Zo'n combinatie is er nog niet in Nederland. Het geoogste product gaat daarna in een gangbare voersilo. Daar droogt het geoogste hout na, voordat het rechtstreeks in de kachel gaat.
Met deze manier van energieteelt heeft nog niemand in Nederland ervaring. Alleen bij Probos is wat kennis aanwezig. Daarom is het nog veel pionieren, bijvoorbeeld met de grondbewerking en met de plantafstand. Het moet in één keer goed zijn, want er kan vele jaren geoogst worden.
'De telers bellen me vaak', zegt de Zundertse boomkweker. 'Met een beetje gezond boerenverstand kom je een heel eind. Ik weet wel uit de boomkwekerij hoe het kan. Een kalverhouder van de coöperatie kwam bijvoorbeeld met de opmerking dat er geen wortels aan het stek zitten. Dat is voor mij logisch, voor hem een vraag.'
Roelands vindt het leuk om zo te pionieren. 'We zijn altijd op zoek. Je kunt wel achterover leunen, maar daar kom je er niet mee. Ik vind dit wel bij ons passen. Ook bij de andere soorten die we kweken doen we de vermeerdering zelf. Qua teeltwijze zijn die niet veel anders dan wilgen.'
Hij doet het ook vanuit de gedachte om duurzaam bezig zijn. De wilgen binden CO2 en leggen fijnstof vast.

Gas te goedkoop

De ondernemer ziet wel kansen voor groei van de wilgenteelt, onder andere op braakliggende gronden, overhoeken of langs afritten van snelwegen. Hij verwacht niet dat de teelt interessant is voor de gangbare landbouw in Nederland. 'Hier wordt de landbouwgrond te intensief gebruikt voor zulke teelten. Bovendien is het gas nog te goedkoop.'
Roelands ziet wel kansen voor uitbreiding in Scandinavië en Oost-Europa.
Is het iets voor andere boomkwekers om ermee te beginnen? Roelands twijfelt. 'Ik denk dat gas voor veel kalverhouders en kassen nog aantrekkelijker is. Bovendien hebben wij voorlopig nog plantgoed genoeg. Je plant 13.000 tot 15.000 stekken per hectare. Die heb ik zo bij elkaar.'