'Vrije markt peen is niet zo spannend'

Van de in Nederland geteelde peen is 80 procent bestemd voor de export. Ongeveer 70 procent van de peenoogst in ons land wordt afgezet op de vrije markt. Het houdt in dat de teler in de meeste gevallen niet weet wie de afnemer is van zijn product. Hij kan dus minder gemakkelijk inspelen op eventuele specifieke eisen in de markt.
Het maakt de handel in peen er niet eenvoudiger op. Dat vertelde Rinkel deze week tijdens de Themadag peen van Landbouwbeurs Noord en Centraal Nederland (LNCN) in Emmeloord. Hij ging in op de vraag in hoeverre er sprake is van een vrije peenmarkt of juist van een markt die afnemergestuurd is.
Marketingspecialist Daniëlle Bruin van Bejo Zaden behandelde aansluitend de belangrijkste trends op de internationale peenmarkt.
Handelsonderneming Hagranop richt zich voor de verkoop volledig op Europa. Het bedrijf dat is gevestigd in Tollebeek, heeft naast Nederland koelhuizen in onder meer Duitsland en België en verder verkoopkantoren in een groot aantal Europese landen.
'In de peenhandel zien we dat veel inkopers bij voorkeur producten afnemen uit de eigen regio. Wij doen daarom ook veel zaken met lokale leveranciers. Verder vraagt de markt vaker om producten die Global GAP-, Skal- of ook Grasp-gecertificeerd zijn', stelt Rinkel. Grasp is een certificering voor de personeelszaken en arbeidsomstandigheden op de productie- of verwerkingsbedrijven.

Eisen geleidelijk hoger

Voor wat betreft kwaliteit en continuïteit meldt Rinkel dat de eisen geleidelijk hoger worden. 'Peen van mindere kwaliteit raken we niet meer kwijt, ook niet in Oost-Europa. Afnemers met name uit de retail wensen vooral een constante kwaliteit, zonder residu, geleverd over een langere periode en het liefst voor een vaste prijs.'
Rinkel heeft de prijzen van winterpeen van de afgelopen tien jaar op een rij gezet en in een grafiek geplaatst. Hij laat zien dat er sprake is van een vast patroon met oplopende prijzen aan het einde van het seizoen. 'Af en toe zijn er uitschieters, maar dat betreft in al die jaren slechts enkele maanden met een afwijkende prijsvorming.'
Rinkel concludeert dat de vrije peenmarkt veel minder spannend is dan het wellicht lijkt. Volgens hem zouden telers zich beter kunnen focussen op hun kostprijs en er daarbij voor zorgen dat de opbrengst en kwaliteit van de peen in orde zijn. 'Telers hebben vaak de hoop en verwachting op betere prijzen, maar de realiteit is eerder een stabiele markt.'
De mededirecteur van Hagranop voegt daaraan toe dat bij schaarste en oplopende prijzen de peenhandelaren veelal de grootste risico's op de markt voor hun rekening moeten nemen. Dit omdat zij vaak voor een langere periode leveringsafspraken maken met afnemers en daarom verplichtingen hebben.
Als zaadleverancier en veredelaar van nieuwe rassen ziet Bejo Zaden de toenemende eisen vanuit de peenketen vooral als uitdaging. 'Nu is het grootste deel van de peen nog bulkproductie, maar wij zien voldoende mogelijkheden om in de teelt met specifieke rassen in te spelen op nieuwe afzetmogelijkheden', aldus Bruin.

Productdifferentiatie

Naast lokaal geproduceerde peen ziet Bruin vooral trends op het gebied van meer vraag naar biologische peen, meer concepten die aansluiten op gemak voor de consument en het grotere marktaandeel voor de snackpeen. 'Verder is er ook in peen sprake van enige productdifferentiatie in de vorm van wortelsappen en ook wortelpoeder als ingrediënt voor voedingssupplementen.'
Vooral vanwege de opkomst van de snackpeen besteedt Bejo Zaden steeds meer aandacht aan de smaak van het peensortiment. Samen met Wageningen UR is een smaakmodel ontwikkeld. 'Wij willen uitvinden welke aspecten, ook in de teelt, een rol spelen bij de smaak. Volgens ons is een focus daarop belangrijk. Zonder smaak kun je een herhalingsaankoop wel vergeten, zeker als het gaat om snackpeen; die moet gewoon lekker zijn.'