Herstructurering heeft veel gezichten

Greenport Aalsmeer heeft dit voorjaar een ruimtelijke visie vastgesteld waarin het toekomstperspectief is geschetst voor de veertig verschillende glastuinbouwlocaties. Deze zijn ingedeeld in vijf categorieën, van grote bestaande en nieuwe moderne locaties, tot maatwerklocaties en transformatiegebieden.
Om zo’n locatie te herstructureren, revitaliseren of transformeren naar nieuwe functies is eerst overeenstemming van verschillende belangen nodig. Tussen tuinders, maar ook tussen ondernemers en overheden.
Om een gebiedsproces op gang te helpen is meestal hulp van buitenaf nodig. Daarin voorziet het programma ‘Moderne Tuinbouw’ dat wordt geleid door LTO Noord Glaskracht.
Tijdens de excursie van de initiatiefgroep afgelopen dinsdag blijkt hoezeer in de ene locatie al concrete stappen zijn gezet, waar bij andere locaties de wensen en ideeën nog in de lucht hangen.
De eerste locatie is het tuinbouwgebied van Mijdrecht, dat grofweg bestaat uit de Oosterlandweg en de Tuinderslaan. De laatste is een verouderde laan die alleen via een smalle toegangsweg bereikbaar is. Hier zijn nog drie toekomstgerichte telers die op termijn willen groeien, waaronder gerberateler Aad van der Wilt, waar het gezelschap op bezoek gaat.
‘De bottleneck voor ons is de slechte ontsluiting en de aanwezigheid van oude bedrijfswoningen waar nu burgers wonen. Er ontstaat gebiedsvervuiling door andere functies en er zijn ergernissen’, vertelt Van der Wilt.
Hij runt het bedrijf met vrouw, zoon en dochter en wil graag door. Hij ziet het meeste in verplaatsen, maar wil wel in Mijdrecht blijven.

Tuinderswensen

Ook gemeente De Ronde Venen denkt over clustering. ‘In 2016 gaan we onderzoeken of de transformatie uit kan’, zegt beleidsmedewerker Marloes Krol van gemeente De Ronde Venen. ‘Is het zinvol de tuinders uit te kopen en te verplaatsen? De Oosterlandweg versterken heeft voordelen en geeft ook kansen voor verduurzaming.’ De gemeente werkt aan een nieuw bestemmingsplan waarvoor ze ook de tuinderswensen wil meenemen.
De bus vervolgt de weg met een rondrit langs glastuinbouwlocaties in Uithoorn. Het is een divers palet waar onder meer kassen worden gesaneerd dankzij de Ruimte voor Ruimte-regeling.
‘Wij hebben Ruimte voor Ruimte als project aangepakt en daarvoor in 2014 een renteloze lening van provincie Noord-Holland ontvangen’, vertelt Wiebe van de Lagemaat van gemeente Uithoorn.
Het project richt zich op sanering van zo’n vijftien glastuinbouwbedrijven buiten de concentratiegebieden, om zo het veenweidegebied ‘op te schonen’. ‘Stoppende ondernemers mogen een huis terugbouwen. Wie dat niet lukt, wordt betaald uit ons fonds. Voor verplaatsing van bedrijven ontwikkelen we een compensatielocatie. De opbrengst gaat in het Ruimte voor Ruimte-fonds’, legt Van de Lagemaat uit.
Er is inmiddels 3 tot 5 hectare glas gesaneerd. Een moeilijk punt is de kloof tussen verwachting en realiteit bij waardering van de op te kopen tuingrond. ‘Dat vraagt veel keukentafelgesprekken’, beaamt Van de Lagemaat.
Even verderop passeert de bus een tuinbouwgebied waarmee de gemeente ook aan de slag wil. ‘We hebben een visie aan de ondernemers gepresenteerd. Voor toekomstperspectief is schaalvergroting nodig, onder meer door sloten te dempen. Het gebied is nog redelijk gaaf, maar als je niks doet gaat het verrommelen. Andere functies duiken al op.’

Eindwaarde

Als laatste gaat de bus langs bij viburnumkwekerij van Ramses Rozeberg in de pilot Rijsenhout. Het is een transitiegebied, met veel verouderd glas. De blik is gericht op de situatie die ontstaat nadat de tuinders zijn gestopt of verplaatst en de eindwaarde van deze bedrijven. Hoe valt hier waarde te creëren met nieuwe functies, zodat de transitie betaalbaar wordt?
‘Woningbouwmogelijkheden zijn beperkt, door de nabijheid van Schiphol’, zegt projectmanager Debby de Rijk van gemeente Haarlemmermeer. ‘Wij kijken naar kleinschalige recreatieve activiteiten in combinatie met sierteelt en groen. Het moet een inspiratiebron worden voor heel Haarlemmermeer.’ Een landschapsbureau werkt momenteel aan scenario’s. In januari praat men verder.