‘Bieten trekken stikstof uit bodem’

Freriks houdt zestig koeien in Winterswijk Meddo. Hij heeft 24 hectare ontginningsgrond in gebruik, tevens de huiskavel. Deze bestaat dit jaar uit 19,5 hectare grasland, 3,5 hectare maïs en 1 hectare voederbieten.
Fosfaat lukt wel bij het beperken van het mineralenverlies, maar stikstof is volgens de melkveehouder een stuk moeilijker. In 2013 was er geen fosfaatverlies op zijn bedrijf; vorig jaar werd er 30 kilo meer per hectare onttrokken dan er werd toegediend. De stikstofverliezen blijken daarentegen hoger: 202 kilo stikstof in 2013 en 136 kilo in 2014. ‘Vorig jaar was een groeizaam jaar’, stelt Freriks.
De ondernemer rouleert met zijn maïspercelen. ‘Twee tot drie jaar maïs op een perceel, dus geen continuteelt. Alles bij huis is hierbij een voordeel.’ Een nadeel is er ook: doordat hij voor de maïsteelt een perceel grasland scheurt, is het risico op stikstofverlies groot. ‘Maïs neemt tot in augustus stikstof op, maar de mineralisatie van in het voorjaar gescheurd grasland gaat wel door.’ De kans is dus groot dat de vrijkomende minerale stikstof uit kan spoelen.
Freriks combineert de maïsteelt met graslandvernieuwing. ‘Als je ongeveer tien jaar het grasland niet hoeft te vernieuwen, dan doe je het netjes.’ Om dit te bereiken past hij sinds vorig jaar ook doorzaai toe. Dit gebeurde op proefstroken in het voor- en najaar met de Vredo en de Evers Grass Profi doorzaaimachine.
Medewerkers van het Louis Bolk Instituut telden de kiemplantjes. ‘Tussen de machines was er geen noemenswaardig verschil.’ Het aantal kiemplantjes bleek bij doorzaaien wel veel hoger. Dit jaar meten de onderzoekers de opbrengst.
Na het scheuren van grasland komt er veel stikstof vrij door mineralisatie. ‘Dat komt in de zomer op gang. Bedoeling is om het stikstofverlies te beperken.’ Maïs is daarvoor niet geschikt omdat dit na augustus geen stikstof meer uit de bodem opneemt. Voederbieten blijven nog tot in november stikstof uit de bodem onttrekken. ‘Ook heb je dan geen vanggewassen nodig.’

Twee velden

In het kader van ‘Vruchtbare Kringloop Achterhoek en Liemers’ zijn twee velden op gescheurd grasland aangelegd: 2 hectare snijmaïs en 1 hectare met voederbieten. Er is 25 kuub drijfmest per hectare toegediend en 200 kilo kalkammonsalpeter (KAS). Dit komt neer op 97 kilo effectieve stikstof per hectare.
Dit groeiseizoen wordt bepaald hoe hoog het verlies is aan stikstofmineraal. De hoeveelheid stikstofmineraal op scheurgrond bedroeg in oktober vorig jaar 146 kilo stikstof per hectare in de laag van 0 tot 90 centimeter.
Doel is 2 tot 3 kilo droge stof aan biet per dag te voeren. Bieten bevatten circa 1.055 VEM. Ook zijn de teeltkosten hoger dan bij maïs. Een opbrengst van 24 ton droge stof per hectare is mogelijk.
De bieten vallen binnen de derogatie onder bouwland. Freriks ziet graag dat ze onder grasland komen te vallen in verband met het veel lagere stikstofverlies. ‘Dit is hetzelfde als bij gras, misschien wel beter. Het is jammer om stikstof verloren te laten gaan. Via voer gaat het om duur eiwit. Ook is de kunstmest duur.’