Koolzaadteelt naar niveau van de buren

Ebelsheerd haalt de afgelopen paar jaar op proefvelden wel opbrengsten van gemiddeld zo’n 5 ton koolzaad. Onderzoek op deze SPNA-proefboerderij in Noord-Groningen moet telers helpen om die opbrengsten ook te halen. Er liggen proeven op het gebied van grondbewerking, rassenkeuze, bemesten en gewasbescherming.
Uit een grondbewerkingsproef blijkt dat ploegen duist beter terugdringt dan mulchen. ‘Met ploegen begraaf je duist en verrot 60 tot 70 procent. Met mulchzaai moet je meer middelen uit de kast halen om duist te onderdrukken’, zegt Jaap Steenhuis Geertsema van WPA-Robertus.
In de proef liggen objecten met verschillende middelencombinaties om duist te onderdrukken. De resultaten zijn wisselend en bij niet één object is de situatie acceptabel. ‘Er zit hier een flinke voorraad duist in de grond. Je bent het niet in één keer kwijt. Met niet-kerende grondbewerking loop je met duist er snel onder’, zegt SPNA-onderzoeker Jaap van ‘t Westeinde.

Gewasbescherming

Gewasbeschermingsmiddelenfabrikant Belchim laat met een bakkenproef met grond uit het Oldambt zien dat Kerb Flo een belangrijk middel is bij de bestrijding van resistente duist. Bij de andere middelen is het effect niet volledig. Soms is er sprake van slechts enige vermindering.
Kerb Flo is het beste toe te passen in het najaar, wanneer het gewas minimaal vier bladeren heeft. Bijvoorbeeld in november. ‘Zet Kerb Flo niet te vroeg in. Als het nog te warm en te droog is, komt Kerb Flo niet goed tot zijn recht’, zegt Cornelis Paans van Belchim.
Albert Koops van Bayer adviseert in het najaar koolzaadaardvlo te bestrijden. De larven vreten de bladstelen, de stengel en de eindknop uit. De planten verliezen daardoor snel hun groeikracht met daardoor een groter gevaar op uitwintering. Bestrijding is daarom belangrijk en kan met Decis EC.
In de fungicideproef van Bayer en Agrifirm liggen zes objecten in vier rassen. Bij de inzet van fungiciden gaat het in de eerste plaats om phoma. In het buitenland is een bespuiting met Caramba vaak standaard. Omdat Caramba ook een stuk groeiregulatie geeft, zorgt het middel voor een strakker en korter gewas. ‘Mede door dit soort bespuitingen is een opbrengst van 5 ton koolzaad in Duitsland normaal’, zegt Koops.
Brassitrel is een interessante vloeibare meststof voor koolsoorten, maar volgens Jacob Swart van Agrifirm ook voor koolzaad. ‘Naast stikstof bevat Brassitrel borium, mangaan en magnesium, belangrijke elementen voor koolzaad. In sluitkool en broccoli zien we goede resultaten. Waarom niet in koolzaad? Met een proef willen we het bewijzen.’

Stikstofgift

De stikstoftrappenproef heeft SPNA op eigen initiatief aangelegd. ‘Al een aantal jaren hebben we het gevoel dat koolzaad in de praktijk meer stikstof nodig heeft dan de adviesgift van 200 kilo stikstof minus de bodemvoorraad’, legt Van ‘t Westeinde uit. Hij denkt aan een gift van minimaal 200 kilo stikstof.
In de proef liggen vier stikstoftrappen: 150, 200, 250 en 300 kilo stikstof als voorjaarsgift. In het najaar is 50 kilo stikstof gegeven en de bodemvoorraad is 25 kilo stikstof. Het object met 150 kilo stikstof is te schraal. Met 200 kilo stikstof is het gewas iets langer. Het verschil tussen 200 en 250 kilo stikstof is klein. Bij 300 kilo stikstof heeft het gewas duidelijk meer blad. ‘Ik ben bang dat het gewas met regen gaat inzakken’, zegt de SPNA-onderzoeker.
Op het proefveld is de stikstofgift op 5 februari in één keer gegeven. ‘Koolzaad heeft vroeg in het jaar veel stikstof nodig. Bij een gezonde stand van het gewas is het advies om de gift in één keer te geven. Met een gedeelde gift zijn wisselende ervaringen’, vertelt Van ‘t Westeinde.

Hybride rassen

Pioneer toont op de themamiddag twee hybride rassen: RW46W20 en PT211. Het zaaizaad van hybride rassen is duurder, maar dat weegt volgens Jan Willem Bruins van Pioneer op tegen de meeropbrengst. ‘Er is bij koolzaad een tendens naar meer hydriden, in Duitsland inmiddels zo’n 85 procent.’
PT211 is een nieuw hybride ras. Het heeft een hogere korrel- en olieopbrengst dan het vijf jaar oudere PR46W20. PT211 heeft een snelle ontwikkeling in de herfst en is ook in te zetten bij latere uitzaai. ‘Het ras is daardoor geschikt voor mulchzaai. Het ras komt er sneller door’, zegt Bruins.
PR46W20 is geschikt voor vroege uitzaai: het groeit wat langzamer dan PT211. PR46W20 heeft een goede wintervastheid en een homogene afrijping. PR46W20 rijpt eerder af dan PT211. Groeiregulatie is bij beide rassen nodig om de groei te remmen.