‘Schier is Nederland in het klein’

Talsma vult aan: ‘We hebben niet altijd dezelfde ideeën, maar met elkaar kom je verder dan alleen.’ Zo kopen ze samen machines in en kwam er net weer een schip met bierbostel van de Amstel-fabriek binnen voor alle melkveehouders. Peter Visser: ‘Wij krijgen dat goedkoper dan collega’s aan de vaste wal.’
Ook de stikstofproblematiek is een onderwerp dat de boeren, die in totaal 275 hectare cultuurgrond bezitten op het eiland en 400 hectare natuurland beheren in de kwelder, gezamenlijk aanpakken. Schiermonnikoog maakt deel uit van drie Natura 2000-gebieden: de Waddenzee, de Noordzee en de Duinen. Met name de grijze duinen zijn zeer stikstofgevoelig.
Met gemeente Schiermonnikoog, provincie Fryslân en Natuurmonumenten als enige terreinbeheerder op het eiland kijken de boeren dan ook of ze uit de voeten kunnen met het businessmodel voor biodiversiteit in de melkveehouderij. Provinciale Staten Fryslân namen onlangs een motie van het CDA aan om hiernaar een haalbaarheidsstudie te doen.
Het businessmodel is een initiatief van het Louis Bolk Instituut dat vorig jaar samen met Royal FrieslandCampina, Rabobank en het Wereld Natuur Fonds (zie kader) een kader hiervoor opstelde. ‘Doel is dat de zeven boeren een goed inkomen kunnen blijven houden met het verminderen van de stikstofdepositie’, beklemtoont Hofstee.
Een omschakeling naar biologisch is niet aan de orde, want daarvoor is het landbouwareaal op het eiland te klein, geeft de adviseur aan. Volgens Hofstee is er zeker tien jaar voor nodig om de omslag te maken. ‘We gaan bekijken of er nog meer rendement uit de grond is te halen en wat dat voor effect heeft op het economische plaatje van de veehouder. Als het economisch niet haalbaar is, dan houdt het op. Maar misschien is de uitkomst wel het ei van Columbus’, stelt hij.
‘Schiermonnikoog is Nederland in het klein. De boeren lopen hier in een afgesloten gebied tegen dezelfde problemen aan als veel boeren aan de vaste wal. Hoe kan de melkveehouderij vooruit, terwijl je niet verder kunt groeien?’

Schierproduct

De eerste brainstormsessie met de verschillende partijen vond vorige week plaats. Over mogelijke ideeën laat Hofstee zich nog niet uit. ‘Het is een open boek.’ Hagen vult aan: ‘Het gaat om een zoektocht. Dat is een hele uitdaging, maar ook erg leuk.’ Visser licht wel een tipje van de sluier op: hij denkt aan natuurweiden en het meer vermarkten van een Schierproduct.
Volgens Hagen staat de gemeente welwillend tegenover de plannen van de boeren. ‘Als het lukt, wil ze zelfs de deur op een kier zitten voor meer agrarisch toerisme in de polder door in het nieuwe bestemmingsplan meer ontwikkelingen in het toerisme te stimuleren.’
Waar de boeren zorgen over hebben is een van de Natura 2000-herstelplannen om van 32 hectare landbouwgrond een bufferzone te maken. ‘We hebben al zo veel grond ingeleverd voor natuur.’
Toerisme en natuur zitten verweven in de bedrijfsvoering van in ieder geval zes van de zeven eilander boeren. Een groot aantal van de 300.000 toeristen die Schiermonnikoog jaarlijks ontvangt, verblijft op boerenterrein.
Zowel Talsma, Hagen als Visser heeft een groepsaccommodatie voor honderd gasten, een mooie tweede tak waarin ze ook toekomst zien. ‘Het eiland krijgt meer en meer bezoekers. Veel mensen zijn bang geworden om te vliegen’, constateert Visser.
Hoewel de ondernemers vertrouwen hebben dat ze op Schiermonnikoog kunnen blijven doorboeren, is hun vizier ook steeds meer op de vaste wal gericht waar ze allemaal land hebben en hun jongvee houden. Een andere reden is die van ruwvoerwinning omdat ze hun eerste snee op het eiland missen vanwege de ganzen.
Hagen heeft een Natuurbeschermingswetvergunning aangevraagd voor het houden van 190 koeien, waarvan 125 op het eiland. Zijn zoon, broer en hij gingen een aantal jaren geleden een melkmaatschap aan met een veehouder in Morra, aan de vaste wal. ‘Er zijn boeren op het eiland die tachtig koeien melken prima vinden. Dat is niet wat mijn zoon onder agrarisch ondernemen verstaat. Hij wil verder.’