Natuur in Haringvliet is loze belofte

Clemens de WitteHet Haringvliet is sinds 1970 afgesloten van de Noordzee als onderdeel van de Deltawerken. Minister Melanie Schultz van Haegen (I&M) wil dat vanaf 2018 de sluisdeuren op een kier komen te staan.
Onlangs werd bekend dat de Nationale Postcode Loterij 13,5 miljoen euro doneert aan zes natuurorganisaties, waaronder de Vogelbescherming en Natuurmonumenten, om het getijdenlandschap in het Haringvliet te herstellen. Hierdoor moet een natuurgebied ontstaan van zoet en zout water.
Dit biedt volgens de natuurorganisaties een unieke kans om verloren natuur in het Haringvliet terug te brengen. Bijzondere soorten waarvan gehoopt wordt dat zij zich vestigen in het Haringvliet zijn de zeearend, de steur, de bruinvis en de witsnuitdolfijn.
In het VARA-radioprogramma Vroege Vogels werd vorige maand ruimschoots aandacht besteed aan het grootse natuurproject dat zou kunnen ontstaan in het Haringvliet door het openen van De Kier. De grote natuurorganisaties staan te juichen: miljoenensubsidie voor De Kier.
Begrijpelijk dat ze blij zijn dat hun project, mede door de enorme subsidie, doorgang kan vinden. Ze hebben er immers jarenlang op gewacht. De euforie is groot, maar is dit terecht?

Aalscholvers

Uit onderzoek is gebleken dat de Haringvlietsluizen ongeschikt zijn voor vismigratie. Zodra de sluizen spuien, ziet het er zwart van de aalscholvers die de in doodstrijd verkerende vissen opschrokken.
De natuurorganisaties geven inmiddels toe dat de vissen de plotselinge overgang van zout naar zoet en andersom niet overleven. Een langere weg om te acclimatiseren is noodzakelijk.
De organisaties hebben daarvoor een oplossing bedacht door het openen van De Kier en gebruik te maken van (een deel) van het Haringvliet. In het door hen voorgestane project wordt het Haringvliet tot vismigratierivier gebombardeerd.
Dat zal in de praktijk een loze belofte blijken. Immers, De Kier wordt onder de huidige omstandigheden weken en soms maanden gesloten in periodes met weinig wateraanvoer. Er komt een controlesysteem om verdere verzilting te stoppen vóór de monding van het Spui. Wordt deze grens overschreden, dan sluit alsnog De Kier. De vissen liggen dan voor of achter de sluizen en mogen het volgend jaar terugkomen.

Migratierivier

Zolang er nog geen zeesluizen in de Nieuwe Waterweg zijn, gaat De Kier zeker niet werken. Een zogenoemde migratierivier, zoals gepland bij de Afsluitdijk, vergroot door haar lengte echter de overgang van zout naar zoet. Bovendien zullen dankzij het geringere verval de stroomsnel-heden verminderen.
Dit is eveneens een voor de hand liggende oplossing bij de Haringvlietdam. Vismigratie is echter ook haalbaar als er slim gebruik wordt gemaakt van een langere route door de wateren van de Zuidwestelijke Delta.
Euforie is pas gerechtvaardigd als het subsidiegeld wordt besteed aan een maatregel die het gestelde doel bereikt.