Onrust ammoniak duurt voort

Luchtwassers, emissiearme stallen, mest injecteren of bovengronds uitrijden, ontwikkelruimte voor veehouderijbedrijven: het hangt allemaal samen met de uitstoot van ammoniak.
Stikstof en stikstofverbindingen zoals ammoniak zijn een belangrijke voedingsstof voor planten. Dat is goed voor het landbouwgewas, maar in natuurgebieden is sterke groei vaak onwenselijk. Zeldzame planten kunnen dan verdrongen worden door snel groeiende planten. De overheid wil, om de natuur te beschermen, een rem op de ammoniakuitstoot zetten.
Ammoniak komt in de lucht door de uitstoot van industrie, verkeer en landbouw. Mest en kunstmest zorgen ook voor ammoniakuitstoot. Om de uitstoot van veebedrijven te beperken is van alles bedacht. Boeren investeren met elkaar voor miljoenen in maatregelen die de ammoniakuitstoot moeten verminderen.

Commotie

Vorig jaar zorgden metingen van een Wageningse studente van ammoniakuitstoot bij het uitrijden van mest voor veel commotie over het ammoniakbeleid. De metingen zouden uitwijzen dat het ammoniakbeleid op verkeerde cijfers is gebaseerd.
Het ammoniakbeleid, waar elke boer door middel van de mestwetgeving mee te maken heeft, leek te wankelen. Er werden vraagtekens gezet bij het verplicht injecteren van mest en de onderbouwing van de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS).
Staatssecretaris Sharon Dijksma liet internationale wetenschappers uitzoeken of de gebruikte meettechnieken nog wel klopten. Dat was het geval, concludeerden de wetenschappers. Maar ze plaatsten wel kanttekeningen.
Zo bleek dat de berekeningen op nationaal niveau kloppen, maar op lokaal niveau een enorme spreiding van de ammoniakemissie laten zien. Daarmee is de onzekerheid in de bepaling van ammoniakconcentratie in de lucht en de ammoniak die neerslaat op lokaal niveau veel groter dan die op landelijke schaal.
Even verdween de ammoniakproblematiek van de radar. Maar uit recente publicaties in V-focus, vakblad voor adviseurs in de veehouderij, blijken de berekeningen van de ammoniakmodellen niet overeen te komen met de werkelijke metingen.
Het blad stelt ook dat de ammo-niakuitstoot de afgelopen jaren niet is gedaald. Alle investeringen van veehouders in luchtwassers, mest injecteren of emissiearme stallen zouden geen effect hebben gehad.

Ammoniakgat

Het ammoniakgat is een gevoelig punt in de discussie (zie kader). Dat gat ontstaat doordat de metingen van ammoniak in de lucht sterk afwijken van de uitgangspunten in rekenkundige modellen. Volgens Jan Willem Erisman, hoogleraar Integrale Stikstof studies aan de Vrije Universiteit van Amsterdam, is het ammoniakgat wel te verklaren.
‘In Nederland zijn zo’n acht meetpunten die geografisch zijn verdeeld over De Peel, de Achterhoek, Noord-Nederland en aan de kust. Daarmee wordt de nationale ammoniakconcentratie vastgesteld. Op landelijk niveau werkt dat wel. Maar met deze meetpunten is het onmogelijk om vast te stellen hoe de ammoniakuitstoot in een bepaald gebied is. Als er lokaal flink minder ammoniak wordt uitgestoten, heeft dat weinig effect op de landelijke metingen.’
Erisman stelt dat de ammoniakconcentratie die gemeten wordt in de lucht wordt bepaald door de uitstoot, het weer en factoren die zorgen dat er meer of minder neerslag van ammoniak is. ‘De concentratie kan dus niet zomaar als maat voor de uitstoot genomen worden.’

Lastig meten

Het meten van ammoniak blijkt lastig. Daardoor ontstaat veel onduidelijkheid over de bijdrage van de veehouderij aan het verminderen van de ammoniakuitstoot.
‘Op een afstand van 50 tot 100 meter afwindig van een stal kun je redelijk meten hoeveel ammoniak uit een stal komt’, zegt Erisman. ‘Vinden de metingen verder weg plaats, dan spelen andere ammoniakbronnen zoals verkeer of industrie een grote rol bij de bepalingen. De werkelijke uitstoot van de stal is dan niet meer vast te stellen.’
Ook bij het uitrijden van mest zijn kanttekeningen te plaatsen. Uit onderzoek van Wageningse bodemkundigen blijkt dat het moment van uitrijden van groter belang is voor het terugdringen van ammoniakemissie dan de manier van mest aanwenden. Bij zonnig en droog weer ligt de ammoniakemissie veel hoger dan bij vochtig en kouder weer.
Erisman vindt dat de maatregelen die de veehouderij neemt om ammoniakuitstoot terug te dringen wel werken. ‘We gebruiken steeds minder kunstmest en het voer is aangepast. Dit zorgt voor minder verliezen van stikstof. Luchtwassers, emissiearme stallen en het afdekken van mestopslagen zorgen voor minder directe uitstoot van ammoniak.’

Ontwikkelruimte

Gerbrand van ‘t Klooster van LTO Nederland vindt dat de wetenschappelijke onderbouwing van het beleid in orde moet zijn. ‘We moeten ons wel realiseren dat ammoniak een weerbarstig vraagstuk is. In de onderbouwing kunnen onnauwkeurigheden zitten die wel verklaard moeten worden.’
Voor de veehouders is het belangrijk dat het beleid juridisch stand houdt, vindt Van ‘t Klooster. ‘Dan kan de PAS voor ontwikkelruimte voor bedrijven zorgen. Dat het beleid wetenschappelijk gezien niet waterdicht is, hoeft geen gevolgen te hebben voor de ontwikkelruimte. Het gaat om minimale verschillen die weinig invloed hebben op de ontwikkelruimte.’

Lees ook

Marktprijzen

Meer marktprijzen

Laatste nieuws

Nieuwste video's

Kennispartners

Meest gelezen

Nieuw op MechanisatieMarkt.nl

Meer advertenties

Vacatures

Weer

  • Vrijdag
    14° / 6°
    70 %
  • Zaterdag
    16° / 7°
    70 %
  • Zondag
    15° / 4°
    20 %
Meer weer