‘Poolse mensen horen erbij in ons durpke’

‘Het zijn echt schatten’, vertelt ze. ‘Zeker de mensen die al langer in ons dorp werken. Ze gedragen zich netjes, zijn beleefd en doen hun best om zich verstaanbaar te maken.’ Ze veegt een blonde haarlok uit haar gezicht en begint te lachen. ‘Ze zijn in ieder geval beter geïntegreerd in de Heusdense maatschappij dan de Polen die nog niet zo lang in ons dorp werken.’
Die ‘nieuwelingen’ pikt ze er meteen uit. ‘Zij kunnen behoorlijk lomp zijn, hoor! Maar zodra ze langer in Nederland verblijven, passen de meesten zich goed aan.’
De laatste jaren ziet de blonde café-eigenaresse nog maar nauwelijks Polen in haar bar. Het heeft te maken met de goede huisvesting die er voor hen wordt geregeld. ‘Die faciliteiten zijn echt verbeterd. Ze hebben allemaal een eigen plekje gevonden en drinken gewoon thuis een borrel.’
De plaatselijke buurtsuper profiteert daarvan. Spar-medewerker Mirjam van Bladel ziet de noeste arbeiders dagelijks in de winkel. ‘Ze kopen vooral bier, goedkope vruchtenwijn, shag en beltegoed. Ze zijn prettig in de omgang en er is nooit gedoe. Ons dorp heeft de Polen geaccepteerd.’
Café-eigenaresse Coolen vindt het eigenlijk wel prima dat de migranten thuis hun drankje drinken. ‘Het geeft rust. Want hoe leuk ze ook zijn, als ze te veel drinken, kunnen ze heel onbeschoft worden.’
Ze complimenteert het bedrijf ZON Arbeidsvoorziening, een payrol-kantoor uit het dorp dat alle administratie en huisvesting rondom de Poolse arbeidsmigranten organiseert. ‘Petje af hoe zij deze nieuwkomers wegwijs maakt in onze gemeenschap. ZON gaat respectvol met ze om en ze communiceert duidelijke regels. Daardoor gedragen de mensen zich netjes.’

Fatsoenlijke mensen

Asten-Heusden heeft 2.500 inwoners, waarvan ruim 400 Poolse arbeidsmigranten. Het dorp telt 16 glastuinbouwbedrijven, 22 varkensbedrijven, 12 pluimveebedrijven en 28 melkveebedrijven. De meeste gastarbeiders werken in de glastuinbouw en enkelen op varkensbedrijven. Gemiddeld werkt een Pool 35 weken in Nederland. Het loon bedraagt meer dan het dubbele van een vergelijkbare functie in Polen. De mensen wonen in eengezinswoningen in het dorp, in leegstaande boerderijen, op de agrarische bedrijven of in het migrantenhotel van Asten-Heusden.
De straat waarin oud-varkenshouder Hein van de Heuvel woont, telt negentien woningen, waarvan er zes worden bewoond door Polen. ‘Hun huizen zien eruit als die van gewone burgers.’ Zijn zoon runt een zeugenbedrijf aan de Bleekerweg. In de woonruimte boven het kantoor wonen drie migranten. ‘En dat gaat prima.’
Hij noemt de Polen heel fatsoenlijk, ze zijn vaak goed opgeleid. ‘Ze steken hun hand op en zeggen je goeiendag.’ Maar tot een echt gesprek komt het nooit. Enerzijds vanwege de taalbarrière en anderzijds omdat ze geen behoefte hebben aan een sociaal netwerk in Asten-Heusden. ‘Ze komen hier om centen te verdienen.’
Voor de varkenshouderij zijn de noeste arbeiders een zegen. ‘We kunnen nauwelijks aan personeel komen. Nederlanders willen dit werk niet doen’, legt Van de Heuvel uit. ‘Ze vinden het eentonig en minderwaardig. Maar dat is een misvatting, het werk is afwisselend. Onze drie Nederlandse medewerkers werken hier al lang met veel plezier.’
Volgens Van de Heuvel zijn Poolse mensen doorgaans heel gemotiveerd. ‘Een enkele keer moesten we afscheid nemen van iemand vanwege overmatig drankgebruik. Maar dat is jaren geleden. Het is inmiddels algemeen bekend dat je je in Nederland dient te gedragen.’
Ton Wijnen runt het payrol-kantoor ZON arbeidsvoorziening in het dorp. ‘Er bestaan veel misverstanden over Poolse arbeiders. Natuurlijk gebeuren er wel eens dingen, maar die worden dan direct uitvergroot in de media.’
ZON heeft ruim 1.300 Polen in dienst en het bedrijf hanteert een duidelijk beleid. Ze behandelt de mensen op een nette manier, ze zorgt voor een goede huisvesting, biedt cursussen Nederlands aan en betaalt een beloning volgens cao.
‘Daar staat tegenover dat de medewerkers zich aan hun afspraken moeten houden’, zegt Wijnen. ‘Ze moeten bijvoorbeeld hun huis en tuin goed onderhouden. En bij overlast grijpen we in.’
Deze aanpak werpt zijn vruchten af. Volgens Wijnen draagt het eraan bij dat Asten-Heusden de nieuwkomers heeft geaccepteerd. ‘En je merkt dat de Polen zich daardoor welkom en gewaardeerd voelen. Het zijn emotionele en dankbare mensen. Als je iets voor ze doet, dan komen ze meteen een vlaai of zelfgebakken taart brengen.’

Kerk

Voor Ankie Wijnen, melkveehouder aan de Ospelerweg, maken de migranten onderdeel uit van de Heusdense gemeenschap. Op de vraag welke impact ze hebben op het dorp antwoordt ze: ‘De medewerkers leven hun eigen leven. Ik kom ze alleen tegen in de supermarkt, want ze werken niet op ons bedrijf. We hebben ook geen hinder van ze en we voelen ons niet onveilig in het dorp. Bovendien zien hun huizen er keurig uit. Dat vind ik belangrijk, ze zorgen ervoor dat het platteland niet verloedert.’
Wijnen heeft ook veel respect voor de arbeiders. ‘De mannen en vrouwen laten hun familie, kinderen en partner tijdelijk achter om hier geld te verdienen. Je kunt je niet voorstellen hoe dat moet zijn.’
Café-uitbater Coolen is trots op haar dorp. ‘Onze gemeenschap omarmt de nieuwkomers. Ze horen erbij in ons durpke. De parochie organiseert bijna wekelijks een Poolse dienst. Het pleintje voor de kerk stroomt dan helemaal vol en je ziet meteen hoeveel migranten er hier werken. Ze komen van alle kanten, te voet, per fiets of met de auto. Prachtig dat dit allemaal kan in Heusden.’