Fryslân zet in op meer zonne-energie

Sybe JoostemaDe ontwikkeling van zonne-energie gaat snel in Friesland. De ambitie was 50 megawatt in 2015, maar er is nu al 54 megawatt gerealiseerd. Fryslân wil dat volgens de ontwerpnota Romte foar Sinne (Ruimte voor Zon) tot 2020 laten groeien tot 500 megawatt.
Het gaat bij zonne-energie om een provinciale ambitie en niet om een landelijke taakstelling, zoals bij de windenergie. Fryslân zet echter als provincie hoog in.
Peet Sterkenburgh van LTO Noord Fryslân heeft zijn bedenkingen bij die vertienvoudiging. ‘Ik weet niet of dat realistisch is. Het is sneller 2020 dan je denkt. Maar ik besef wel dat je naast windenergie ook zonne-energie nodig hebt om de energiedoelstellingen te halen.’
Omdat het maatschappelijk draagvlak voor schone energie snel toeneemt, hoopt de provincie het voornemen uit de nota te realiseren. De 500 megawatt komt in de praktijk neer op het elektriciteitsverbruik van circa 120.000 huishoudens.

Zonneweiden

Zonnepanelen op daken van huizen en boerderijen raken steeds meer ingeburgerd, een zonneweide is nog een nieuw fenomeen. In de toekomstschets is de ambitie van de provincie 25 megawatt aan zonneweiden te realiseren. Voor een capaciteit van 1 megawatt heb je een weiland van 1,5 tot 2 hectare nodig. Voor zonneweiden loopt er een pilot bij het vliegveld van Ameland.
Gemeenten zijn verantwoordelijk voor ruimtelijke inpassing van zonneweiden. Provinciaal projectleider Anne van Dijk voor ruimtelijke inpassing van de plannen betoogt dat vooral plannen voor zonneweiden aan de rand van dorpen en steden de meeste kans maken. ‘De provincie is tegen zonneweiden middenin het landschap van het buitengebied.’
Voor de landbouw is zonne-energie niet altijd aantrekkelijk. De energie is voor grootgebruikers onder boeren door de grotere afname al goedkoper dan de elektriciteit voor de burger is. ‘Voor de burger spreek je over een prijs van 22 cent per kilowattuur. Is de boer een grootverbruiker dan gaat het om 6 cent. Voor de grootverbruiker zijn zonnepanelen daardoor minder aantrekkelijk’, zegt Sterkenburgh.
Wel wijst Sterkenburgh op regelingen die het wel aanlokkelijker kunnen maken, bijvoorbeeld het vervangen van asbestplaten door zonnepanelen. Daar bestaat subsidieregelingen voor: de Milieu Investerings Aftrek (MIA). Fiscale regelingen zijn verder de Energie Investeringsaftrek (EIA) en de kleinschaligheidsinvesteringsaftrek (KIA).

Coöperaties

Niet iedereen wil zonnepanelen op zijn eigen dak. De Belastingwet 2014 maakt het in het verlengde van het landelijke Energieakkoord via zonnestroomcoöperaties mogelijk om collectieve projecten te starten, waaronder ook zonneweides vallen. Dat kan in het eigen of aangrenzende postcodegebieden 9 cent per kilowattuur voordeel opleveren. Het belastingvoordeel is voor tien jaar gegarandeerd. Hiermee zou het financieel aantrekkelijk zijn collectief zonnestroom op te wekken.
‘Het is een stuk rooskleuriger afgeschilderd dan het in werkelijkheid is’, zegt projectleider kennis en economie Jitske Stavenga bij de provincie Fryslân over de collectieve projecten. ‘De oprichting van een coöperatie kost geld. Een aansluiting is ook duur voor zo’n coöperatie. Daar heeft de regering geen rekening mee gehouden. De kans op financiële winst is daarmee erg dun.’
Toch gloort er hoop voor grote en coöperatieve zonne-energieprojecten, zegt Stavenga. Voor grootschalige energieopwekking via zonnepanelen is ruimte beschikbaar gekomen in het bestaande budget van de subsidie duurzame energie, de SDE-plus.
‘Dat komt omdat er voor de SDE-plus minder projecten zijn ingediend en omdat windmolenprojecten wat stil staan. Grootschalige projecten voor zonnestroom maken nu dus meer kans in de SDE-plus’, legt Stavenga uit. Voor het aanvragen van die subsidie geldt wel dat er snel gehandeld moet worden.