‘Winnen van Bronzen Grutto is pas het begin’

Sanne JansenSamen bereik je meer, meer efficiëntie en vooral meer biodiversiteit. Dat is de kern van de samenwerking tussen allerlei natuurclubs in gemeente Gemert-Bakel.
‘Van bijenhoudersvereniging tot heemkundekring, van burgerinitiatief tot snoeiwerkgroep en van IVN tot ANV. De insteek is dat ze allemaal gaan samenwerken in stichting Ons Landschap zonder hun eigen identiteit te verliezen’, zegt landschapscoördinator Sylvie Verbeek van de overkoepelende organisatie. ‘Ons Landschap zal vooral faciliteren, de natuurclubs blijven vooral doen wat ze al deden.’
De brede samenwerking is in 2013 ontstaan. ‘Kennis en netwerken worden uitgewisseld en er zijn meer vrijwilligers beschikbaar om klussen te klaren’, somt Verbeek de pluspunten op. ‘Een ander voordeel is dat de gemeente één aanspreekpunt heeft.’
Concreet resultaat is er ook al geboekt. Het eerste project onder de paraplu van Ons Landschap was de samenwerking tussen de Vogelwerkgroep Gemert en biodiversiteitsclub De Groene Heerlijckheid, vertelt Verbeek. ‘De Vogelwerkgroep wilde de patrijzenstand verbeteren met behulp van akkerranden. Dat paste mooi in het plaatje van De Groene Heerlijckheid, die meer biodiversiteit wilde bereiken met graanakkers. Gezamenlijk hebben ze in een jaar tijd de oppervlakte van ingezaaide percelen verdubbeld naar 25 hectare aan graanakkers en akkerranden voor patrijzen en andere akkervogels, maar ook voor bijen en vlinders. Een win-winsituatie. Deze samenwerking leverde dit voorjaar de Bronzen Grutto op.’

Doeners

Het initiatief werd geprezen om het behaalde resultaat van de partners en de slimme financieringsvorm. ‘De lijnen in onze stichting zijn kort. We zijn doeners. Eindeloos vergaderen is niet onze stijl’, zegt Verbeek.
Ook de manier van samenwerken moet voordelen opleveren. ‘Vroeger deed iedere vereniging of werkgroep enkel datgene waarvoor hij was opgericht. Maar als je de koppen bij elkaar steekt, krijg je veel meer gedaan met dezelfde groep vrijwilligers.’
Ons Landschap probeert de eigen broek op te houden. ‘Want de tijd dat je bij de gemeente kon aankloppen voor subsidies uit een natuurpotje is voorbij. Daarom is creativiteit vereist. Zo zijn de graanakkers goed voor de biodiversiteit, maar het geoogste graan is tevens een inkomstenbron. Dat gaat bijvoorbeeld naar een plaatselijke bakker die er een speciaal Gemerts broodje van maakt.’
Volgens Verbeek zijn ze binnen de stichting continu op zoek naar mogelijkheden om inkomsten uit natuur te genereren. ‘Zo verkopen we de snoeihoutsnippers van knotwilgen en erfbeplantingen. De snoeihoutsnippers gaan onder meer naar een teler die zijn kas ermee opwarmt. Ook moet er betaald gaan worden om de houtwallen te zagen en er stookhout te halen.’

Kaweise Loop

ZLTO Gemert-Bakel ziet Ons Landschap als agrarische natuurvereniging. ’De boeren en tuinders in het gebied pakken hun rol van natuur- of landschapsbeheer goed op’, vindt Verbeek.
Een goed voorbeeld daarvan ziet de landschapscoördinator bij de ecologische verbindingszone Kaweise Loop. ‘Daar voeren boeren en vrijwilligers samen onderhoud uit. Ze zorgen voor het maaibeheer, het snoeiwerk en composteren het slootmaaisel.’
Daarnaast hebben boeren dikwijls een rijtje knotwilgen, een poel of een akkerrand. De Vogelwerkgroep heeft bij diverse boeren kerkuilenkasten staan. Bovendien begint het erfbeplantingsproject steeds beter te draaien. Daarbij gaat het om het ontzorgen van boeren door een praktisch erfbeplantingsplan op te stellen en door gezamenlijk plantmateriaal in te kopen.
De combinatie boer en natuur vindt Verbeek meer dan logisch. ‘Ze hebben elkaar toch nodig. Hoewel er weleens sceptisch over wordt gedaan, geloof ik dat boer en natuur elkaar een duidelijke meerwaarde leveren’, zegt ze.
‘Ook in het nieuwe GLB en de natuurcollectieven die nu worden gesmeed, zie je een duidelijke link tussen boer en natuur’, vervolgt Verbeek. ‘Landschaps- en natuurverenigingen hebben vaak de ecologische kennis en kunde van onderhoud en beheer in huis, boeren zijn ondernemers en weten vaak goed hoe ze producten een meerwaarde kunnen geven.’
Ons Landschap heeft nog genoeg ambities. ‘Komend jaar is vooral gericht op het stroomlijnen van de samenwerking. Het winnen van de Bronzen Grutto is een stimulans om door te gaan. Ook willen we burgers meer gaan betrekken bij agrarisch natuurbeheer, bijvoorbeeld met een lezing, filmavond of cursus. Overigens zijn er al (buurt)verenigingen in Gemert-Bakel die via Ons Landschap gemeenteterreinen beheren. Dat werkt heel goed.’