Ratrace

Nu de quotering wegvalt, neemt de angst voor groei van de melkveehouderij toe. Na overleg met zuivel en belangenbehartigers is staatssecretaris Dijksma tot een wetsvoorstel gekomen dat de melkveehouderij tot verantwoorde groei moet dwingen. Centraal in deze melkveewet staat het streven naar grondgebondenheid.
Een melkveebedrijf mag alleen groeien wanneer de extra mest op eigen grond kan worden geplaatst. Alle extra mest die niet op eigen grond geplaatst kan worden, dient verplicht verwerkt te worden. Als startpunt wordt de fosfaatproductie van melk- en jongvee in 2013 genomen. Bedrijven die in 2013 meer fosfaat produceerden dan zij konden plaatsen, krijgen dit overschot als referentie. Pas voor het fosfaatoverschot boven deze referentie geldt de verplichting tot volledig verwerken. In de praktijk is dit wetsvoorstel een farce door de mogelijkheid die mestverwerking biedt om aan grondgebondenheid te ontkomen.
Normaal gesproken wordt overschotmest afgezet bij derden, overschotmest boven de referentie dient nu volledig verwerkt te worden. Deze verwerking kan worden ontlopen door de verwerkingsplicht af te kopen met een vervangende verwerkingsovereenkomst. Dat kost momenteel zo’n anderhalve euro per kilo fosfaat, dit maal de 46 kilo fosfaat die een melkkoe jaarlijks ongeveer produceert, geeft een extra kostenpost van 70 euro per koe. Een simpele rekensom leert ons dat de extra kosten van grondloze uitbreiding dan nog geen cent per kilo melk zijn. Een lachertje vergeleken met de quotumkosten die tot dit moment nog in de boeken staan. Dit wetsvoorstel biedt daarom geen enkele zekerheid op de gewenste grondgebonden ontwikkeling in de melkveehouderij.
Menig melkveehouder heeft een wrang gevoel bij de voorgestelde overschotreferentie. Het komt er op neer dat het aanhouden van extra vee in 2013 door blinde schaalvergroters en speculanten op de komst van dierrechten nu beloond wordt met een hoge overschotreferentie. Niets nieuws onder de zon, het inspelen op toekomstige wetswijzigingen is al jaren lonend zoals bij invoering van quotering of het aanvragen van subsidies en vergunningen.
Volgende botsing van belangen wordt het bereiken van het fosfaatplafond. Als sector is ons er alles aan gelegen hier onder te blijven. Voor een individuele ondernemer kan het echter wel aantrekkelijk zijn de veestapel flink te vergroten. Bij overschrijding van het fosfaatplafond ligt invoering van melkveerechten voor de hand, de aanwezigheid van extra vee geeft dan wellicht extra rechten.
De neiging in te spelen op nieuwe regels gaat leiden tot een ratrace richting het fosfaatplafond en werkt zo de komst van melkveerechten juist in de hand.

Jack Rijlaarsdam