Als boer sta je voor vele keuzes, het vermogensplan geeft richting

Ralph Holweg merkt het meteen als hij met agrarische klanten aan tafel zit: ‘Als je een agrarische onderneming runt, liggen bedrijf en privé zo dicht bij elkaar dat elke keuze meteen overal doorheen snijdt.’ Hij groeide op in Lichtenvoorde, midden in een agrarische omgeving, en heeft vrienden en familie die zelf agrarisch ondernemen. ‘Ik herken direct de verknochtheid aan grond, geschiedenis en familie. Juist daardoor worden keuzes ingewikkeld. Grote waardes zitten vast in land en productierechten, regels veranderen voortdurend, en opvolging geeft spanning. Dan is overzicht zó belangrijk.’

De behoefte aan overzicht hoort Holweg vaak terug in de gesprekken die hij als vermogensplanner voert. Zoals met de melkveehouder uit een familiebedrijf van acht generaties. ‘Hij voelde dat het fysiek niet meer ging, maar durfde het woord stoppen bijna niet uit te spreken’, vertelt Holweg.

Holweg bracht in kaart wat een leven ná het melken financieel vraagt: qua wonen, kosten, inkomen, schenkingen aan kinderen of goede doelen, zaken als een andere auto, vakanties of verbouwingen en het pensioen. ‘Toen duidelijk werd wat allemaal gewoon kon, zag je meer rust ontstaan. Dat is de kracht van een agrarisch vermogensplan: laten zien wat haalbaar is, juist als je hoofd vol zit.’

Voorbij grenzen

Soms kiezen ondernemers al een richting voordat Holweg aan tafel komt, maar weten ze nog niet wat die stap financieel betekent. Zo ook het melkveehoudersgezin dat door vergunningen en stikstofregels in Nederland vastliep en gebruik wilde maken van de LBV-regeling. Hun zoon wilde daarna het bedrijf voortzetten in Denemarken. ‘Dan kijk ik wat er nodig is om zo’n keuze haalbaar te maken.’

Hij berekende wat de ouders moesten behouden voor een goed leven, wat de verkoop opleverde en hoeveel vermogen de zoon nodig had om opnieuw te starten. ‘Toen dat totaalbedrag er lag, zagen ze dat verplaatsen echt perspectief kon bieden’, vertelt Holweg. ‘Voor de ouders gaf het rust dat zij konden blijven wonen waar ze wilden, terwijl hun zoon elders een toekomst kon opbouwen.’

Wensen meenemen

Holweg benadrukt dat hij boeren niets voorschrijft. ‘Ik ga eerst in gesprek met ondernemers en vaak ook met hun gezin over hun dromen en wensen. Daarna laat ik zien wat verschillende keuzes betekenen.’ Zoals voor de familie die al had besloten dat er geen grond mocht worden verkocht. De accountant had het fiscaal perfect ingericht, alles bleef in de onderneming. ‘Maar toen ik samen met de agrarisch adviseur het totaalplaatje neerlegde, zagen we dat de wens van de ouders om hun drie dochters op weg te helpen hier niet in paste. Al het vermogen zat muurvast in grond.’

‘Dan is het mijn rol om te laten zien wat hun opties zijn, zodat de ondernemer zelf een weloverwogen beslissing kon nemen. Uiteindelijk verkochten ze vijf hectare: genoeg om hun plannen mogelijk te maken zonder het bedrijf te verzwakken.’

Richting krijgen

Voor Holweg worden keuzes pas écht keuzes zodra je ziet wat ze betekenen. ‘Begin daarom het gesprek al aan de keukentafel. Spreek uit wat je wilt en wat je elkaar gunt. Denk daarna eens aan een vrijblijvend gesprek over de toekomst van je boerenbedrijf met een Rabobank-adviseur. Die helpt verkennen welke kant iemand op wil. Uit dat gesprek kan een vermogensplan als volgende stap komen, daarbij help ik of één van mijn collega’s.’

Zijn advies? Begin vroeg. ‘Vijf tot tien jaar voor een overdracht of grote verandering heb je de meeste ruimte om te sturen en soms heb je die tijd ook fiscaal nodig. Breng uitgaven, grondwaardes, productierechten en privéwensen op tijd in kaart. Met een vermogensplan laat ik vervolgens tot op de euro zien wat de verschillende opties betekenen – daarna is het aan de klant om echt geïnformeerd te kiezen.’