'Ik kom er zonder problemen uit met de wensen van Urgenda'

De oogst van broccoli en witte bewaarkool is op zijn hoogtepunt bij Appelman Vegetables in Stompetoren. Dave Appelman (34) loopt druk heen en weer tussen de trekkers, heftrucks, verwerkingslijnen en vrachtwagens. 'Twee jaar geleden heeft onze zoon Dave het bedrijf overgenomen. Hij heeft nu de dagelijkse leiding en ik doe de planning en allerlei externe activiteiten', vertelt Peter Appelman (64).

Het bedrijf is lid van telerscoöperatie Oxin Growers. Appelman: 'Dat scheelt veel werk in de verkoop, de administratie en ook bijvoorbeeld bij incasso's. Ik was altijd goed van vertrouwen, maar na het faillissement van het familiebedrijf Levarht ben ik daar voorzichtiger in geworden.'

'Zo'n telersvereniging heeft nog meer voordelen. Je denkt toch niet dat een enkele teler aanspraak kan maken op Europese subsidies? Dankzij Oxin Growers is een aantal van mijn grotere proeven op het land gesubsidieerd', aldus de Noord-Hollandse ondernemer.

Appelman begon in 1985 met het bedrijf. 'Met een beetje geld huurde ik land en zaad. Wat ik verdiende, investeerde ik opnieuw en zo groeide mijn kapitaal. Zo heb ik het bedrijf opgebouwd op deze locatie aan de Noordervaart waar ik ook geboren ben', vertelt de vollegrondsgroenteteler.

Bij een rondje over het erf kun je nog alle schuren zien die ooit gebouwd zijn, iedere schuur weer hoger en groter dan de vorige. De eerste schuur is nu kantine en kantoor, de laatste en grootste schuur dateert uit 2015. In totaal zijn er zes grote koelcellen, waar in totaal tweeduizend kratten in kunnen. Opgestapeld tot een muur van vijf kratten hoog.

Terugkijken met verbazing

Appelman kijkt met verbazing terug op zijn agrarische opleiding en de politiek in de jaren tachtig en negentig. 'Op school leerden we: hoe meer stikstof, hoe meer productie, en zo gingen we aan de slag. Terwijl we nu weten dat stikstof is wat suiker en vet zijn voor mensen. Als je daar te veel van eet, dan heb je geen trek meer in gezonde voeding die je ook nodig hebt.'

De ondernemer vervolgt: 'Eind jaren negentig was door die manier van bemesting onze bodemvruchtbaarheid zo slecht dat ik niet meer goed kon telen. De kluiten bleven te groot, het land bleef te nat, eigenlijk was het niet goed te bewerken.'

Op zoek naar de mogelijkheden volgde de Noord-Hollandse ondernemer een cursus regeneratieve landbouw bij het Louis Bolk Instituut. Daarmee was hij destijds een uitzondering in de wereld van de bewaarkooltelers. Lang niet iedereen zag die mogelijkheden.

De tulpentelers die ook deze cursus volgden, hebben daarna de coöperatie Natural Living and Growth (NLG) Holland opgericht. Deze groep bloembollentelers wil aantonen dat het wel degelijk mogelijk is om bloembollen te telen met aandacht voor natuur en milieu. Appelman spreekt zijn bewondering uit voor deze vooruitstrevende groep.

Na deze cursus ging de ondernemer op zoek naar biologische teeltbegeleiding. Hij kwam in contact met Dietmar Näser van het Duitse Bureau voor Regeneratieve Landbouw. Teeltbegeleiders als Martijn van Vijfeijken van Vitaland Advies waren van grote waarde voor Oxin Growers.

Herstel bodemvruchtbaarheid

Van een grote gebruiker van kunstmest en chemische gewasbescherming probeert de teler nu op een aantal percelen van eigen grond te gaan naar een optimale bodemgezondheid. 'Dat lukt. We hebben nu een perceel van 7 hectare witte kool geoogst waar we geen kunstmest of chemie hebben gebruikt. We hebben alleen biologische gewasbescherming gebruikt.'

Deze proefvelden liggen direct achter het bedrijf in Stompetoren. Dankzij telersvereniging Oxin Growers is er subsidie op verkregen, want er is veel kennis vergaard. Appelman: 'De productie was niet minder dan op andere percelen.'

De vollegrondsgroenteteler is in zijn bedrijfsvoering overgestapt op niet-kerende grondbewerking of ondiep ploegen. Hij rijdt zoveel mogelijk compost uit, veel vaste mest en doet proeven met bokashi. Dat is gefermenteerde mest met toevoegingen.

In de winter zijn de percelen bedekt met een groenbemester. 'Waar geen groei is, is er geen eten voor het bodemleven', stelt Appelman. De groenbemester wordt voor het klepelen en inwerken bespoten met compostthee, wat het bodemleven verder stimuleert.

Biologische teelt

Het is niet de bedoeling dat Appelman Vegetables overstapt op een volledig biologische teelt. Volgens de teler zou dat wel mogelijk zijn, maar er is geen vraag naar. 'Sterker nog, mijn afnemers reageren afhoudend als ik de overstap opper. Als ik morgen met Urgenda om tafel ga zitten met hun wensenlijstje, dan zijn we er snel uit. De vraag is: wie betaalt het dan?'

Sowieso ervaart de ondernemer weinig begrip bij de overheid en in de samenleving. 'Ze schrijven kranten vol over die 1 parts per million (ppm) gewasbeschermingsmiddel als gif in de rode wijn, maar dan vergeten ze even de 15 procent alcohol.'

Bovendien teelt het bedrijf op 230 hectare gehuurd land. Jarenlange opbouw van de bodemweerbaarheid door compost en andere toevoegingen zijn daar niet altijd mogelijk. Appelman vindt dat jammer, want hij gelooft dat de tuinbouw die kant opgaat.

Maar tegen collega's die aan hun bodemvruchtbaarheid gaan werken, zegt hij: 'Reken de eerste vijf jaar nog nergens op als je overstapt op regeneratieve landbouw. Wat in tientallen jaren is afgebroken, komt niet in een paar jaar terug.'

Zijn bouwschema is overzichtelijk: na drie jaar kool komt twee jaar grasklaver, dan een jaar verhuur voor tulpen en daarna weer de kool. De witte bewaarkool komt op vers land om de bewaring te bevorderen. Witte kool wordt geplant van begin maart tot begin juni en geoogst vanaf begin juni tot half december.

Dagverse handel

Om dagverse handel te hebben in de broccoli, plant de familie Appelman van 1 maart tot 1 augustus wekelijks 10 tot 30 hectare. Broccoli oogsten de ondernemers van begin juni tot half november. Voor deze lange periode gebruiken ze meerdere rassen broccoli, voor de witte kool nog meer.

Ironman van Seminis is het grootste ras broccoli. Vanwege de opbouw zou dit ras ook geschikt zijn om mechanisch te oogsten. Daar heeft Appelman nog geen interesse in. Volgens hem zijn er dan nog te veel problemen, zeker voor broccoli die rechtstreeks naar de winkel gaat.

De oogstomstandigheden kunnen in het najaar een uitdaging zijn. Handmatig oogsten gaat het best. 'Ik wil graag nog eens aantonen dat mijn groentes gezonder zijn, dat ze hogere gehaltes aan nutriënten hebben dan gangbare kool. Dat kan niet anders, als je ziet hoe rijk aan bodemleven de grond is', stelt de teler.

In de schuur zijn buitenlandse medewerkers hard aan het werk. Appelman kent veel van hen bij naam en noemt sommigen 'de pijlers van ons bedrijf'. Het zijn voornamelijk tijdelijke arbeidskrachten uit Polen en Oekraïne. 'Veel mensen werken al jarenlang bij ons of komen steeds weer terug. We hebben ook wel Roemenen en Bulgaren aan het werk, maar geven de voorkeur aan Poolse medewerkers', vertelt de ondernemer.

Toekomstplannen

Het bedrijf is gecertificeerd met het keurmerk On the way to PlanetProof en werkt alleen met gecertificeerde uitzendbureaus. In het hoogseizoen werken er 50 mensen. Van hen werken 10 hier jaarrond. Het vergevorderde plan is om eigen woonruimte te bouwen voor 32 seizoensarbeiders. Maar dat zijn plannen waar de inwoners van polder De Schermer niet op zitten te wachten. 'Kortzichtig' noemt Appelman dat, want nu moeten die mensen in de dorpen wonen.

Een andere uitdaging is het gebrek aan stroom. De ondernemer heeft een aanvraag gedaan voor een grotere aansluiting, zodat hij een grotere koelcel kan bouwen. Die aansluiting kan nog jaren op zich laten wachten. Nu huurt Appelman extra ruimte bij collega's. Bovendien kan hij de koelcellen na elkaar laten ontdooien of afkoelen, zodat het gebruik verspreid is over de tijd.

Volgens de vollegrondsgroenteteler steunt zijn zoon de visie en inzet van zijn vader op het gebied van bodemvruchtbaarheid, maar is het niet echt zijn passie. Dave Appelman heeft zijn handen vol aan de dagelijkse werkzaamheden op het bedrijf.