Stikstofwerking van urine op grasland lager dan die van KAS

Drie bemestingsproeven op zandgrond zijn uitgevoerd tussen 2022 en 2025. In de proeven zijn diverse dunne producten vergeleken met een bemesting met kalkammonsalpeter (KAS). Bij de dunne mestproducten ging het om urinefracties van melkvee en vleeskalveren. Ook dunne mestproducten die zijn behandeld met een plasmatechniek werden opgenomen in de proeven. In alle jaren is uitgegaan van een stikstofaanvoer van 80 kilo per hectare.

De stikstofwerking van urinefracties toegediend op grasland varieerde van 51 tot 77 procent. Dit is lager dan verwacht op basis van de samenstelling van de gebruikte mestproducten. Mogelijke oorzaken van de lagere stikstofwerking zijn de ammoniakemissie bij toediening, een verhoogde denitrificatie en een minder egale verdeling als bij KAS.

Effect aanzuren en verdunnen

De urine aanzuren en verdunnen gaf geen significante verbetering van de stikstofwerking. Bij het aanzuren viel op dat de zuurgraad (pH) vrij snel weer opliep tot de oorspronkelijke pH-waarde. Het bewerken van dunne mestproducten met de plasmatechniek van N2-Applied leidde in 2022 en 2023 in de tweede en derde snede tot een significante stijging van de stikstofwerking. Maar in 2024 was die werking in de eerste snede significant lager dan bij het onbewerkte mestproduct.

De verhoging van de stikstofwerking in 2022 en 2023 hangt waarschijnlijk samen met het hogere minerale stikstofgehalte en de lagere pH-waarde, waardoor het risico van ammoniakemissie lager is. Voor de lagere stikstofwerking in 2024 is geen duidelijk reden gevonden. Mogelijk hangt het samen met de natte omstandigheden, waardoor er een hoger risico is van denitrificatie of uitspoeling door de aanwezigheid van nitraat.

Stikstofwerking vergelijkbaar

In 2022 en 2023 zijn op zandgrond ook twee veldproeven in snijmais uitgevoerd. In beide proeven is de gebruikelijke bemesting van snijmais – rundveedrijfmest aangevuld met een startgift met stikstofkunstmest in de rij – vergeleken met verschillende varianten waarbij de drijf- of kunstmest is vervangen door feces- en urineproducten. Urine naast de rij van snijmais resulteerde in een vergelijkbare stikstofwerking als bij kunstmest in de rij, toegediend bij de zaai.

Dat de werking van de urine in mais vergelijkbaar was met kunstmest, terwijl dat in de graslandproef niet zo was, hangt mogelijk samen met de toedieningstechniek. In de maisproef is de urine geïnjecteerd en volledig afgedekt met grond, terwijl deze op grasland is toegediend in open sleufjes. Dit heeft mogelijk geleid tot meer ammoniakemissie.

Het gebruik van fecesproducten als basisbemesting gaf een minder goede stikstofbenutting dan drijfmest, bij een gelijke aanvoer van wettelijk werkzame stikstof. Hierbij moet wel worden benadrukt dat de fecesfractie relatief laat is toegediend. Daardoor is er minder tijd voor het mineraliseren van organische stikstof in de fecesfractie in de periode dat de mais actief stikstof opneemt.

Demonstratieproeven

In gras, snijmais en wintertarwe zijn ook demonstratieproeven uitgevoerd. Dit betrof strokenvergelijkingen in enkelvoud, waardoor er geen statistische toetsing mogelijk was op verschillen in opbrengst en stikstofopname en -benutting. In twee van de demonstratieproeven is het gelukt om opbrengstbepalingen uit te voeren.

In de eerste demonstratieproef zijn in wintertarwe bij de tweede bemesting de urinefractie en het ammoniumsulfaat van de Lely Sphere-stal vergeleken met KAS. Het resultaat van het ammoniumsulfaat was vergelijkbaar met dat van KAS, terwijl de urinefractie een iets lagere opbrengst gaf.

In de tweede demonstratieproef is bij grasland een bemesting met dunne fractie van rundveedrijfmest die is bewerkt met de plasmatechniek vergeleken met een onbehandelde dunne fractie. Deze producten zijn toegediend in de derde en vierde snede. Het beeld was dat de drogestof- en stikstofopbrengsten van het gras bij de behandelde dunne fractie wat hoger waren dan bij de onbehandeld dunne fractie.