Vroege oogst? Zaai snel een vanggewas voor maximale stikstofbenutting

Volgens het Handboek Bodem en Bemesting vermindert het op tijd inzaaien van een vanggewas na de hoofdoogst de nitraatuitspoeling. Daarnaast stimuleert het de beschikbaarheid van stikstof in het volgende groeiseizoen. Hoe eerder het vanggewas wordt gezaaid, hoe groter de stikstofopnamecapaciteit, luidt het.

Vaak blijft er na de oogst van aardappelen, uien en mais tot wel 100 kilo minerale stikstof over in de bovenste meter van de grond. Dit komt volgens de Commissie Bemesting Akkerbouw/Vollegrondsgroenteteelt (CBAV) doordat deze gewassen relatief vroeg stoppen met de stikstofopname, meestal rond 1 augustus. Dat terwijl ze dan nog weken of soms maanden op het land staan.

De mineralisatie van organisch materiaal gaat in die periode volop door, maar er is geen stikstofopname. Ook na de hoofdoogst in de herfstmaanden mineraliseert er nog stikstof in de bodem. Hierdoor hoopt het zich op in de bodem en gaat het in de winter grotendeels verloren.

Vanggewas beperkt nitraatuitspoeling

Volgens CBAV kan een vanggewas de nitraatuitspoeling beperken door deze resterende stikstof op te nemen en vast te leggen. Het voordeel daarvan is dat in het volgende groeiseizoen een deel van de stikstof weer vrijkomt voor het hoofdgewas.

Uit onderzoek op een zuidelijke zandgrond blijkt dat de nitraatconcentratie van het bovenste grondwater na consumptieaardappelen en snijmais met 13 tot 48 milligram per liter kan worden verlaagd. Dit is mogelijk door tussen eind september en half oktober een vanggewas te zaaien. Het effect blijkt bij vroege inzaai het grootst.

Cijfers tonen aan dat wanneer uien op 1 september worden geoogst en direct daarna bladrammenas wordt ingezaaid, dit vanggewas tot 80 kilo stikstof per hectare kan opnemen. Stel je bladrammenas zaaien uit tot 15 september? Dan daalt het opnamepotentieel tot 55 kilo per hectare.

50 procent voor volgteelt

Verder geeft CBAV aan dat van de opgenomen stikstof in het volgende seizoen ongeveer de helft weer beschikbaar komt voor de volgteelt. Hoe meer stikstof is vastgelegd in het vanggewas, hoe meer hiervan ten goede komt aan het volgende hoofdgewas.

Dit is volgens de bemestingscommissie een belangrijk voordeel voor wat betreft de krappe stikstofgebruiksnormen, die in de meeste teeltgebieden in Nederland wat lager zijn dan het landbouwkundig advies.