'Zet nieuw pachtstelsel in om duurzaamheid te stimuleren'

De FPG-leden gingen woensdagavond in Nieuwspoort in Den Haag in gesprek met politici Cor Pierik (BBB), Laura Bromet (GroenLinks-PvdA), Arjan Tolkamp (CDA) en Inge Vossen-Van Beers (Volt) over grondgebruik en duurzaamheid. De bijeenkomst was geen verkiezingsdebat, maar vooral bedoeld om ideeën uit te wisselen.

Directeur Dick van den Oever van Real Estate ASR vindt bijvoorbeeld dat in de voorstellen voor het nieuwe pachtstelsel te weinig staat om duurzamer grondbeheer te stimuleren. Tegelijkertijd constateert hij dat veel beleggers willen bijdragen aan duurzaamheid. Zij accepteren volgens hem dat het rendement of de pachtprijs lager is als consequentie van de wijze van beheer.

Geliberaliseerde pacht

Egbert Jaap Mooiweer, directeur en rentmeester van landgoed Twickel, breekt een lans voor kortlopende, geliberaliseerde pacht. Dat is een vorm die in het nieuwe stelsel juist onaantrekkelijk wordt gemaakt. 'We hebben al onze duurzaamheidsdoelen gehaald op geliberaliseerde pacht', zegt hij. 'Die hetze tegen deze pachtvorm moet stoppen.' Hij wijst er ook op dat het aandeel verpachte grond de komende jaren zal toenemen tot de helft van het totale areaal.

Mooiweer doet ook een suggestie om duurzaam grondbeheer fiscaal aantrekkelijk te maken. Hij stelt voor om overdrachtsbelasting te heffen bij verhandeling van percelen die niet een bepaald percentage hebben met houtwallen, hagen of op een andere manier onderdeel zijn van 'groenblauwe dooradering'. Landbouwgrond is nu vrijgesteld van overdrachtsbelasting.

Landgoederen

Fiscale regelingen spelen ook voor eigenaren van landgoederen een grote rol. Er ligt een plan om bij de overdracht van die gronden belasting te heffen. Dit kan het voortbestaan ervan in gevaar brengen, stellen verschillende leden. Het bedrag zal in veel gevallen hoog zijn door de gestegen waarde van de grond. Tegelijkertijd is het verdienvermogen niet groot. Landgoedeigenaren vrezen grond te moeten verkopen om de belasting te betalen, waardoor het landgoed stukje bij beetje uiteenvalt.

'Dit hangt als een zwaard van Damocles boven het hoofd', zegt mede-eigenaar Amber Elisa de Clercq van landgoed De Olmenhorst. 'We hebben veel mooie natuur in Nederland en dat willen we toch behouden.' De eigenaren en beheerders van landgoederen roepen de politiek op om ruimte te bieden voor nieuwe ontwikkelingen, zodat zij een verdienmodel houden.

Gebiedsgerichte aanpak

De reacties van de politici liepen uiteen. Bromet van GroenLinks-PvdA geeft aan zich in te zetten voor stimulering van duurzaamheid in het pachtstelsel. Pierik denkt dat het maar voor een beperkte groep interessant is om landschapselementen toe te passen om een soort landgoederen te laten ontstaan. Hij wijst op het belang van een goed verdienmodel. Daarom verwacht de BBB'er dat het zwaartepunt in veel streken op voedselproductie blijft liggen. Hij pleit dan ook voor een gebiedsgerichte aanpak.

Tolkamp hecht ook waarde aan een gebiedsgerichte aanpak en heeft daar als provinciebestuurder ervaring mee. De CDA-politicus denkt dat initiatieven soms niet van de grond komen, doordat Europees beleid – vanuit het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid – landelijk beleid en provinciaal of regionaal beleid niet altijd op elkaar aansluiten. Daar is volgens hem nog veel te winnen.