Groeiseizoen 2025 was zeldzaam vroeg en droog

Begin mei bleek dat er gemiddeld over Nederland sinds 1 februari slechts 65 millimeter regen was gevallen, ten opzichte van 175 millimeter normaal. In het zuidwesten van het land was de droogtesituatie het meest nijpend en al vroeg kwamen waar mogelijk de beregeningshaspels uit de schuur.

Suikerbieten kenden een wisselende stand, kleine uienplantjes die net boven stonden hadden het moeilijk en ook zat de tarwe volgens sommige telers niet eerder zo vroeg in de aar. Alle uitersten kwamen voor. Een akkerbouwer in Ouddorp rooide op donderdag 8 mei de eerste vroege aardappelen uit de vollegrond. Voor hem was het de eerste keer dat zijn aardappelen zo tijdig werden geoogst. Bij coöperatie FarmPlus in Zeeland kwamen op woensdag 18 juni al de eerste porties wintergerst binnen.

Voor wat betreft de droogte waren de verschillen in Nederland dit jaar groot. Vooral in het zuidwesten bleef het droog, terwijl in sommige andere delen van het land telkens net op tijd een dusdanige hoeveelheid regen viel om de gewassen aan de groei te houden. Maar daar is dan ook alles mee gezegd, want de watervoorraad in de bodem was zeer beperkt.

Dat was bijvoorbeeld in de Achterhoek goed te merken toen daar medio augustus een hete en droge periode plaatsvond. Graspercelen vertoonden al snel droogteverschijnselen, veel mais werd door de combinatie van droogte en hitte eind vorige maand noodrijp en aardappelen die al over hun hoogtepunt heen waren begonnen sneller te slijten.

Teeltspecialisten zien door de extremen en de neerslagverschillen een grote diversiteit in opbrengsten, zelfs binnen een regio of provincie. Vanuit Zuid-Limburg meldt Delphy-adviseur Renould Schiffelers dat de verschillen in aardappelopbrengsten in deze regio dit jaar erg groot zijn, vooral tussen vroege en late rassen en of telers wel of niet hebben beregend.

Voor zetmeelaardappelen in Noordoost-Nederland geldt volgens Bert Huizinga van Delphy dat door het droge groeiseizoen de hogere opbrengsten vooral van de dalgronden komen.

Regionale verschillen

Volgens klimaatexpert Peter Siegmund van het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut zijn de regionale neerslagverschillen vooral toeval. ‘Gemiddeld valt in de lente de meeste neerslag in het binnenland en in de zomer in het westen. Afwijkingen daarvan in losse jaren zijn incidenteel. Extreme neerslag in Nederland kent geen voorkeursgebieden, we zien het voorkomen in alle regio’s’, verklaart hij.

Uit de neerslagcijfers die Siegmund op een rij heeft gezet, blijkt dat het contrast met vorig groeiseizoen extreem groot is. In totaal viel in de periode van 1 augustus 2023 tot en met 31 juli 2024 1.293 millimeter regen. Dit is een gemiddelde van dertien weerstations verspreid over Nederland en de grootste hoeveelheid ooit gemeten in een reeks van twaalf maanden.

Een jaar later, van 1 augustus 2024 tot en met 31 juli 2025, gaat het om 734 millimeter. Een verschil van maar liefst 559 millimeter. Waar in het Zeeuwse Westdorpe in de genoemde periode slechts 624 millimeter neerslag viel, kwam in het Gelderse Heerde 854 millimeter water uit de lucht: 230 millimeter meer.