Alleen aardappelen van topkwaliteit zullen toegang vinden tot de markt

Directeur Ferdi Buffen van het Duitse aardappelhandelsbedrijf Weuthen schetste vorige week tijdens de jaarlijkse Weuthen Kartoffeltag, die dit jaar voor de 35ste keer werd gehouden, het sombere beeld van de huidige aardappelmarkt.

Op de graanstoppel staan grote machines, met dit jaar als paradepaardje een nieuwe Fendt 800. Op het demoveld rijden rooimachines hun rondjes. Even verderop laten veredelaars hun beste aardappelen en uien zien. Elk jaar lijken er meer Nederlanders een bezoek te brengen aan het evenement. Dat is op zich niet verwonderlijk, want het vindt net over de grens bij Venlo plaats.

Aardappelen voeren de boventoon, met bij aanvang de traditionele toespraak van Buffen. De vele genodigden weten allemaal hoe de markt ervoor staat. Toch verzamelen ze zich bij het podium waar Buffen zijn inschatting van de oogst en vooral zijn vooruitblik geeft op de prijzen van volgend voorjaar.

Dat laatste ontbreekt dit jaar, behalve voor de tafelaardappelen. Voor afgesproken hoeveelheden verwacht de Weuthen-directeur uit de bewaring prijzen van 18 tot 22 euro per 100 kilo. Ook hier geldt dat voor speculatieve teelt nauwelijks een koper is te vinden.

Buffen haalt in herinnering dat begin vorig jaar slechte aardappelen werden gewassen en tegen hoge prijzen zijn verkocht. De realiteit van nu is dat grote hoeveelheden goede aardappelen in het voer gaan. Hij kent het Nederlandse gezegde: 'Het is vechten om de slechte en de goeie gaan voor de koeien.'

De proefrooiingen in de hoofdoogst zijn goed, vervolgt Buffen. 'Maar na de laatste droge weken niet op recordniveau.' Het zijn volgens de directeur echter de hectares die de stemming in de markt bepalen. In Noordwest-Europa is de teelt met 55.000 hectare uitgebreid. 'Anders had de markt allang de gelegenheid benut om enig positief sentiment te verspreiden.'

De vroege aardappelen waren extra vroeg dit jaar en konden door de gunstige omstandigheden hun volledige opbrengstpotentieel benutten. Anderzijds stagneerde de afroep van verwerkers en dat resulteerde in een bulldozereffect. Het zorgde voor een flinke opstopping in de markten.

Gebrek aan bewaarplaatsen

Door de gunstige groeiomstandigheden halen aardappeltelers dit jaar topkwaliteit boven de grond. Door de vele hectares raakt de markt echter overvoerd, beweert Buffen. Dat zal met name in de komende maanden problemen gaan geven. 'De uitbreiding van het areaal is niet gepaard gegaan met de bouw van nieuwe opslagplaatsen.'

Er is dus een gebrek aan geschikte opslag en daardoor zal de druk in de komende maanden het grootst zijn. De overproductie kan de markt weleens tot ver in het voorjaar blijven belasten, meent directeur.

Op grond van dit perspectief heeft het volgens Buffen geen zin om extra kosten te maken voor hoeveelheden waaronder geen contract ligt. 'De kortste pijn is vaak beter. In de komende weken en maanden zullen er nog enorme hoeveelheden aardappelen via alternatieve kanalen moeten verdwijnen.'

Verwerkers laten zich volgens de directeur van het Duitse aardappelhandelshuis voorlopig uitsluitend bevoorraden met contractaardappelen. Daar zal de teler zijn verdiensten dit jaar uit moeten halen. De gemiddelde contractdekking bij verwerkingsaardappelen ligt op zo'n 38 ton per hectare. 'Gaan voor de laatste 5 ton op een hectare heeft geen zin. Ga voor kwaliteit. Alleen topkwaliteiten zullen toegang tot de markt vinden', aldus Buffen.

De topman gaat ervan uit dat de meeste doorgewinterde telers wel reserves hebben opgebouwd. Toch zijn er volgens hem ook telers die hun rekening voor het plantgoed niet hebben betaald. 'Voor nieuwe telers is dit jaar een koude douche. Die zullen het eerst afvallen.'

Groei op lange termijn

Op de lange termijn groeit de afzet van fritesaardappelen wel weer. 'Het heeft alleen geen zin vandaag al het benodigde areaal van 2030 te telen. Daarom zal de teelt verdwijnen uit minder gunstige regio's en uit locaties die ver van de afzetmarkten liggen', voorspelt Buffen.

Zo zal er volgend jaar geen fritesaardappelteelt meer zijn in het Franse Bordeaux. Ook aardappelstromen uit Noord-Afrika en Zuid-Europa drogen op. Buffen: 'Of het duurzaam is om aardappelen, met soms meer dan 20 procent aftrek voor gebreken en grond van Spanje dwars door Europa te transporteren, valt te betwijfelen.'

Ondanks het sombere vooruitzicht beseft Buffen dat de vrije markt er in het late voorjaar heel anders uit kan zien. 'Dit hangt af van het plantseizoen, het areaal in 2026 en veel andere factoren. Soms loopt het anders dan men denkt. Ook in 2017 hadden we tot week 21 extreem lage prijzen en belandden we in juli op 35 euro per 100 kilo.'