Slimme sporenvanger speurt naar phytophthora

'Voor mijn gevoel zijn dit seizoen alle bespuitingen tegen phytophthora tot begin juli niet nodig geweest', stelt onderzoeker gewasgezondheid Geert Kessel van Wageningen University & Research (WUR) voorzichtig. 'Maar het is beter om die uitspraak te onderbouwen met data. Mogelijk kan een sporenvanger ons daarbij helpen.'

Kessel gaf dinsdagavond een toelichting op de sporenvanger van de Australische start-up BioScout op een aardappeldemoveld bij proefboerderij Kollummerwaard, op de grens van Groningen en Friesland. Op deze onderzoekslocatie van SPNA werd de vijfde en laatste bijeenkomst georganiseerd in het kader van het project 'Naar een weerbare aardappelketen met robuuste rassen'.

Tot dusver is er dit seizoen nauwelijks phytophthoradruk. Slechts op een paar plekken in Nederland zijn infecties gevonden. Ook op de demovelden in Munnekezijl is de aardappelziekte nog niet aangetroffen. 'Juist in zo'n jaar als dit zal de sporenvanger uitkomst kunnen bieden', voorziet Kessel.

'Is het typisch 'phytophthoraweer', dus vochtig en warm, maar zijn er geen sporen in de lucht? Dan kan een aardappelplant niet geïnfecteerd raken. Dus dan hoef je ook niet te spuiten. Maar je wil wel zeker weten dat die pathogenen er niet zijn', aldus de onderzoeker.

In het demoveld geeft Kessel uitleg over de sporenvanger. Het apparaat staat middenin het gewas en zuigt vanaf 6 uur 's morgens tot 12 uur 's middags lucht aan uit de omgeving. Een windvaan zorgt dat de ventilator altijd precies in de windrichting staat.

Alles wat rondvliegt, zoals schimmelsporen, blijft plakken aan een soort tape. Dit tape beweegt langs een geautomatiseerde microscoop die hoge resolutiebeelden maakt en naar Australië stuurt.

Algoritmen herkennen sporen van phytophthora

Medewerkers van BioScout vergelijken de beelden met een dataset. Doordat jarenlang honderdduizenden microscopische beelden van individuele sporen zijn verzameld, kunnen getrainde algoritmen nu automatisch en bijna realtime sporen van plantenziekten zoals phytophthora herkennen.

Kessel: 'De uitslag is de volgende morgen binnen. Mochten er sporen van phytophthora zijn gevonden, dan kun je als teler beslissen een preventieve bespuiting uit te voeren. Ziet het apparaat geen sporen van de schimmelziekte, dan kun je de bespuiting achterwege laten.'

De WUR-onderzoeker meldt dat dit jaar vier van deze sporenvangers worden getest. Hij spreekt overwegend positief over de werking van het apparaat. Maar hij voegt daar snel aan toe dat er nog verschillende groeiseizoenen nodig zijn om de database te vullen en zo een nog betrouwbaarder beeld te krijgen van de phytophthoradruk.