'Impasse dreigt voor boeren in Europese Unie'

Steeds meer boeren en tuinders in de Europese Unie melden dat in bepaalde sectoren (van groente- en fruitteelt tot gewasproductie) de productie simpelweg is stilgevallen door een gebrek aan oplossingen om plagen of ziekten te bestrijden. Deze kwestie vormt een grote bron van frustratie en ontmoediging voor de overgrote meerderheid van de boeren.

Sinds 2001 is het aantal beschikbare actieve stoffen van gewasbeschermingsmiddelen gedaald van 900 naar 422. Sinds juni 2019 hebben we een nettoverlies van 85 stoffen geleden, zonder dat er één conventioneel product is goedgekeurd om die verloren stoffen te vervangen. De kern van dit dreigende tekort ligt in het systeem voor de toelating van middelen. Dat is met de jaren steeds strenger geworden.

De Europese Commissie kan hoop bieden. De instelling heeft in de 'Visie op de toekomst van de landbouw' duidelijke principes op dit gebied vastgelegd, zoals het idee van 'geen verbod zonder alternatieven'. Dit moet nu via concrete maatregelen tot uiting komen. Samen met collega's van de werkgroep Plantgezondheid stellen we vier principes voor die kunnen helpen de ergste gevolgen te voorkomen en tegelijkertijd perspectief kunnen bieden.

Hertoelatingsmethodie herzien

Ten eerste moet de huidige hertoelatingsmethode worden herzien door terug te keren naar een aanpak die eerlijker rekening houdt met de kosten-baten/risicobalans. Te veel werkzame stoffen worden van de lijst gehaald om redenen die naar onze mening onvoldoende zijn gebaseerd op wetenschap of risicoberekening.

Ten tweede moeten we de toelating van alternatieve oplossingen, zoals biologische gewasbeschermingsmiddelen en/of nieuwe genomische technieken, ondersteunen, bevorderen en versnellen. Het is een feit dat boeren niet van de ene op de andere dag een volledige vervanging kunnen verwachten. Onderzoek en het in de markt zetten kost tijd. Daarom moeten we praktische overgangsregelingen bedenken om te voorkomen dat meer patstellingen ontstaan.

Ten derde moeten we initiatieven voor landbouwkundige en technische assistentie voor boeren ondersteunen bij de overstap naar nieuwe gewasbeschermingsmethoden. Tot slot – en dit is een punt dat de commissie al erkent in de eigen visie – moeten we waar mogelijk de bescherming van Europese normen in ons handelsbeleid versterken. Anders krijgen we in toenemende mate te maken met import van producten waarbij middelen zijn gebruikt die niet in Europa zijn toegestaan.

Europa zet op dit vlak in de komende maanden in op de toekomst en op voedsel-zekerheid. Als we niet voor onze gewassen kunnen zorgen, kun je niet meer zeggen: 'Geniet ervan, het komt uit Europa!'. Tussen politiek dogmatisme en een onhoudbare status quo ligt een redelijke weg voorwaarts, een weg die kan worden uitgestippeld door pragmatische beslissingen te nemen en in dialoog te gaan met vertegenwoordigers van de landbouwsector.