Brede opkoopregeling gaat op de schop

De nieuwe brede opkoopregeling was bedoeld voor veehouders voor wie de Lbv-opkoopregelingen niet aantrekkelijk waren. Dit zijn boeren met veelal verouderde bedrijven die bij de Lbv's een te lage vergoeding zouden ontvangen.

De Tweede Kamer had de minister gevraagd een nieuwe brede opkoopregeling met spoed te openen omdat dit ook de druk op de mestmarkt zou kunnen verlichten. Wiersma zei tijdens het debat te hebben geworsteld met het uitstellen van de regeling.

'Ik ben terughoudend geworden met de brede insteek van de regeling. Ontwikkelingen in het stikstofdossier maken dat ik de regeling beter wil laten aansluiten bij wat we in de ministeriële commissie bespreken. En door recente uitspraken van de Raad van State en in de Greenpeace-zaak zou het nu niet goed zijn een brede regeling zonder accenten neer te leggen', aldus Wiersma.

Met die accenten doelt de minister op een mogelijk regionale focus van de nieuwe regeling. In de uitspraak in de Greenpeace-zaak wordt nadrukkelijk gewezen op de Veluwe en de Peel als twee Natura 2000-gebieden waar urgentie voor natuurherstel is geboden. Vorige week nam de Tweede Kamer een motie aan die Wiersma verzoekt flankerend structuurbeleid voor deze gebieden te ontwikkelen.

Begrip in Kamer

De mededeling van de minister dat de brede regeling door de wijziging vertraging oploopt, stuitte daarom ook niet op veel kritiek in de Tweede Kamer. Er is begrip voor de koerswijziging van Wiersma.

Wel vragen diverse partijen de bewindsvrouw er bij de onderhandelingen over de voorjaarsnota scherp in te zitten. Veel maatregelen die de druk op de mestmarkt moeten verlichten zijn nog in voorbereiding. Toestemming voor renure duurt in ieder geval nog maanden. Een herziening van de nitraatrichtlijn is er pas vanaf 2026 en voor een nieuwe derogatie is Wiersma ook nog aan het lobbyen. Het afromen van dierrechten, al ingevoerd, werpt pas op langere termijn vruchten af.

De minister deelde voorafgaande aan het debat de hoofdlijnen van een tijdelijke extensiveringsregeling. Wiersma ziet dit als optie voor boeren die geen andere keuze hebben om hun bedrijf in balans te brengen met het verlies van de derogatie en de verlaging van het mestplafond.

Tijdelijk koeien afstoten

Bij deze regeling stoten boeren tijdelijk melkkoeien af. Tegen een marktconforme vergoeding worden de fosfaatrechten dan doorgehaald. Om het inkomensverlies gedurende de looptijd te verzachten is een substantiële bijdrage van de zuivelsector nodig, aldus Wiersma. Zij noemt dat een voorwaarde om met de regeling te kunnen starten. Na aflopen van de regeling kunnen fosfaatrechten worden teruggekocht van boeren die willen stoppen en deze daarom verkopen.

Sommige Kamerleden vrezen dat een generieke korting onafwendbaar is als de aangekondigde maatregelen uiteindelijk niks uithalen of effecten op de overvolle mestmarkt te lang op zich laten wachten. De tijd dringt en de melkveehouderij zit nog boven het fosfaatplafond. Tijdens het mestdebat wijst Wiersma er meerdere keren op dat het haar inzet is om het doemscenario van een generieke korting te vermijden.