Carbon credits vezelgewassen nemen grote vlucht

De opbrengst van carbon credits, koolstofcertificaten, kan een interessante plus opleveren op het rendement van vezelgewassen. Dit bleek begin juli tijdens de Biobased Versnellingsdag op de Zeeuwse proefboerderij Rusthoeve.

Heleen Klinkert Vadalkar van adviesbureau Nieuw Groen deed er onderzoek naar, via interviews en enquêtes, in opdracht van het landbouwministerie. Het ministerie wil vezelteelt stimuleren in het kader van de Nationale Aanpak Biobased Bouwen.

Vermindering van de CO2-uitstoot leeft bij de ondervraagden. 58 procent antwoordde dat wordt ingezet op een netto-nuluitstoot van broeikasgassen. Een van de manieren om dat te bereiken is het kopen van carbon credits. Tegelijkertijd kocht nog slechts 17 procent recent carbon credits. Het betekent dat een forse groei mogelijk is.

Een carbon credit is een verhandelbaar koolstofcertificaat. Dat staat garant voor het verwijderen van 1 ton CO2 uit de atmosfeer of voor het tegengaan van de uitstoot van 1 ton CO2.

Bouwmaterialen

Van bedrijven en overheden die carbon credits kochten, deed 42 procent dat van Nederlandse projecten. Carbon credits van projecten in verre landen zijn meer in trek. Maar de interesse in carbon credits van Nederlandse projecten groeit. Ze zijn wel duurder voor kopers, omdat het kostenniveau in Nederland hoger ligt. De prijs voor credits is vooral gebaseerd op telerskosten. Er is nog geen echte marktwerking.

Kopers kiezen steeds vaker Nederlandse carbon credits uit de landbouw omdat ze hechten aan credits van dichtbij die bijdragen aan verduurzaming van de landbouw. Een extra reden bij credits van vezelgewassen is dat ze bijdragen aan duurzamer, ofwel biobased, bouwen. Dat geldt voor gewassen die in de bouw worden toegepast, zoals miscanthus, vlas en hennep.

Klinkert Vadalkar deed onderzoek naar marktkansen voor deze construction stored-carbon credits. Deze komen binnenkort op de markt. Andere gecertificeerde Nederlandse agrarische carbon credits, zoals uit veenweidegebieden en blijvend grasland, zijn al op de markt.

Vrijwillige koolstofmarkt

De construction stored-carbon credits staan garant voor vastlegging van CO2 in een vezelgewas waarvan de oogst wordt verwerkt in bouwmateriaal. Ze worden via twee Nederlandse organisaties gecertificeerd op de vrijwillige koolstofmarkt: Oncra en Stichting Nationale Koolstofmarkt (SNK).

De 'vrijwillige’ credits van deze organisaties zijn nog niet verhandelbaar op de ‘verplichte’ Europese ETS-markt. Kopers van deze credits doen dat vooral vanuit eigen motivatie. Het past in hun duurzaamheidsbeleid en om zich te onderscheiden, vertelt Klinkert Vadalkar.

Nog kleine markt

De huidige Nederlandse markt voor gecertificeerde agrarische carbon credits is nog klein. De afgelopen vijf jaar zijn 22.000 credits verhandeld. Bij Oncra liggen er nog 200.000 in de verkoop. De prijs die varieert rond 100 euro per stuk.

In een vezelgewas zit gemiddeld 50 procent koolstof. Om de hoeveelheid vastgelegde CO2 te meten, wordt dat vermenigvuldigd met 3,7. Een oogst van bijvoorbeeld 20 ton vezelgewas per hectare levert dus 10 maal 3,7 is 37 ton CO2-vastlegging op. Dat komt overeen met 37 carbon credits en dat maal 100 euro levert 3.700 euro per hectare aan carbon credits.

Als de complete oogst in het bouwmateriaal wordt verwerkt, zou de eindafnemer bij een prijs van 100 euro per carbon credit dus meer dan 9.000 euro betalen voor de credits van 1 hectare vezelgewas. Maar afnemers betalen alleen voor de vezels die zijn toegepast in de bouwmaterialen die ze kopen. Bovendien wordt de opbrengst naar verwachting verdeeld in de keten.

De markt is niet alleen klein, maar ook nog slecht ontwikkeld. Dat geldt ook voor de keten van biobased bouwmaterialen. Telers van vezelgewassen en afnemers kunnen elkaar nog moeilijk vinden.

Groei carbon credits onomkeerbaar

Maar groei van de markt is onomkeerbaar. Want elk land in de wereld heeft zich verbonden heeft aan netto-nuluitstoot van CO2 in 2050. Daarbij verschuift de focus van emissiereductie naar ‘emissiereductie en CO2-vastlegging’. Grote bedrijven moeten al vanaf begin dit jaar hun CO2-uitstoot rapporteren.

Er zit ook Europese regelgeving in de pijplijn. Met de Carbon Farming Carbon Removal-richtlijn die naar verwachting dit jaar gepubliceerd wordt, ontstaat een kader voor het certificeren van carbon credits uit de landbouw.

Deze credits krijgen waarschijnlijk een status in andere Europese richtlijnen, zoals aanbestedingsvoorwaarden, tenders en groene financieringen. Daarom is het advies aan boeren om nu al te verkennen of vezelteelt en het genereren van carbon credits voor hen interessant is.